Trận Xích Bích kết thúc với thất bại thảm hại của Tào Tháo, đại quân tan tác, kẻ sống sót tìm đường tháo chạy. Trên con đường rút lui ấy, Hoa Dung Đạo trở thành cửa ải sinh tử. Tại đây, Quan Vũ được Gia Cát Lượng giao trọng trách mai phục, chờ Tào Tháo tới để bắt sống hoặc tiêu diệt. Tuy nhiên, rốt cuộc Quan Vũ lại để Tào Tháo thoát thân. Vậy, ẩn sau sự kiện này là những toan tính gì của Gia Cát Lượng? Phải chăng đây là một nước cờ cao thâm, hay đơn thuần chỉ là sự “tính sai” của vị quân sư tài ba này?
Kế Sách “Bắt Tướng Thả Quân” và Mưu Đồ Của Gia Cát Lượng
Nhiều người cho rằng, việc Gia Cát Lượng để Quan Vũ canh giữ Hoa Dung Đạo là một sai lầm, hoặc là sự cố ý dàn xếp để Tào Tháo có đường sống. Tuy nhiên, dưới góc nhìn chiến lược, đây có thể là một nước cờ cao minh với nhiều tính toán phức tạp. Thứ nhất, Gia Cát Lượng hiểu rõ tính cách của Quan Vũ. Ông là người trọng nghĩa khí, dễ mềm lòng trước sự van xin, đặc biệt là với người xưa có ân nghĩa. Việc Tào Tháo từng có ân với Quan Vũ ở Hứa Đô là một yếu tố quan trọng.
Thứ hai, Gia Cát Lượng có lẽ đã tính đến việc tiêu diệt Tào Tháo không mang lại lợi ích lớn. Tào Tháo lúc này không còn sức mạnh để tạo thành mối đe dọa lớn ngay lập tức. Việc tiêu diệt Tào Tháo có thể khiến cho các thế lực khác như Tôn Quyền trở nên mạnh hơn, gây ra những bất ổn mới. Do đó, việc để Tào Tháo sống sót, dù sao cũng làm suy yếu thế lực của Tào Ngụy, nhưng không quá mức để tạo ra tình huống khó kiểm soát.
Thứ ba, việc Quan Vũ tha Tào Tháo, xét trên khía cạnh tâm lý chiến, có thể làm giảm sĩ khí quân Tào, khiến cho quân sĩ hoang mang, mất niềm tin vào chủ tướng. Trong khi đó, việc này có thể khiến cho Quan Vũ thêm ân hận, có cơ hội lập công chuộc tội, củng cố thêm sự trung thành với Lưu Bị.
Quan Vũ và Nỗi Lòng “Nghĩa Khí”
Quan Vũ là một nhân vật mang đậm tính cách trượng nghĩa, luôn đặt chữ tín lên hàng đầu. Trong thời gian ở Hứa Đô, Tào Tháo đã đối đãi với Quan Vũ rất hậu hĩnh, dù rằng ông không hề khuất phục. Chính vì vậy, khi Tào Tháo lâm vào cảnh khốn cùng, Quan Vũ không thể nhẫn tâm xuống tay, dù biết đây là kẻ thù của mình.
Sự mềm lòng của Quan Vũ cũng cho thấy một khía cạnh nhân văn trong Tam Quốc Diễn Nghĩa. Dù chiến tranh có khốc liệt đến đâu, vẫn có những giá trị đạo đức không thể bị xem nhẹ. Việc Quan Vũ tha Tào Tháo không chỉ là hành động cá nhân, mà còn là sự thể hiện của một nhân cách cao thượng, coi trọng tình nghĩa hơn cả lợi ích.
Sự Cân Bằng Giữa Chiến Lược và Nhân Tính
Việc Gia Cát Lượng biết rõ sự mềm lòng của Quan Vũ, nhưng vẫn giao cho ông trọng trách canh giữ Hoa Dung Đạo, có thể coi là một sự cân bằng giữa chiến lược và nhân tính. Ông không chỉ là một nhà chiến lược tài ba, mà còn là một người am hiểu lòng người.
Gia Cát Lượng chấp nhận rủi ro để Quan Vũ thể hiện được nghĩa khí của mình, đồng thời cũng lường trước được những hệ quả có thể xảy ra. Ông sử dụng điểm yếu của Quan Vũ như một công cụ để đạt được mục đích chiến lược cao hơn, đó là giữ thế cân bằng giữa các phe phái, và không để Tào Tháo hoàn toàn bị tiêu diệt, tránh tạo ra những xáo trộn không mong muốn.
Kết Luận
Việc Gia Cát Lượng để Quan Vũ tha chết cho Tào Tháo tại Hoa Dung Đạo không phải là một sai lầm, mà là một nước cờ cao minh, chứa đựng nhiều toan tính phức tạp. Đây là sự kết hợp giữa chiến lược tài tình và sự am hiểu về tính cách con người. Dù Quan Vũ để Tào Tháo thoát thân, nhưng xét trên bình diện chung, việc này không gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Ngược lại, nó còn cho thấy một khía cạnh nhân văn trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, đó là sự trân trọng tình nghĩa giữa những con người, dù họ ở những chiến tuyến khác nhau. Hãy cùng tiếp tục thảo luận về các tình tiết khác trong Tam Quốc Diễn Nghĩa để hiểu sâu hơn về tác phẩm vĩ đại này.
Tài liệu tham khảo:
- La Quán Trung. (2009). Tam Quốc Diễn Nghĩa. Nhà xuất bản Văn Học.
- Trần Thọ. (2015). Tam Quốc Chí. Nhà xuất bản Khoa Học Xã Hội.