Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, Tư Mã Ý nổi tiếng là một nhân vật mưu lược, nhẫn nại, và vô cùng tàn nhẫn. Sự thành công của ông, vượt qua bao sóng gió để cuối cùng đưa dòng họ Tư Mã lên đỉnh cao quyền lực, là minh chứng cho trí tuệ và sự kiên trì đáng nể. Một trong những chiến công hiển hách nhất của ông chính là cuộc lật đổ Tào Sảng, một sự kiện thể hiện rõ tài năng dụng binh và khả năng nắm bắt thời cơ của Tư Mã Ý, đặc biệt là việc vận dụng kế sách “giả si bất điên” trong binh pháp Tôn Tử.
Tư Mã Ý xuất thân trong một gia đình danh gia vọng tộc, cha là Tư Mã Phòng, một nhà nho và quan lại nhà Đông Hán. Ngay từ nhỏ, ông đã ham học hỏi, nghiên cứu tứ thư ngũ kinh, đặc biệt là binh pháp, những điều này đã tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp sau này của ông. Trong quá trình phò tá Tào Tháo và Tào Phi, Tư Mã Ý đã thể hiện được tài năng xuất chúng, góp phần vào việc gây dựng cơ đồ nhà Ngụy. Tuy nhiên, đỉnh cao trong cuộc đời binh nghiệp của ông chính là cuộc lật đổ Tào Sảng vào năm 249, khi ông đã 70 tuổi, một sự kiện chấn động lịch sử, giúp ông giành được quyền lực tối cao.
Kế Sách “Giả Si Bất Điên”: Ẩn Mình Chờ Thời
Để hiểu rõ hơn về cách Tư Mã Ý lật đổ Tào Sảng, chúng ta cần phân tích kỹ lưỡng về kế sách “giả si bất điên”, một trong 36 kế trong binh pháp. “Giả si bất điên” có nghĩa là giả vờ ngốc nghếch, điên dại mà thực chất lại vô cùng tỉnh táo, ẩn mình chờ thời cơ. Nguyên văn của kế này là “Ninh nguỵ tắc bất di, bất tri, bất quy, tắc giả chi vọng vi tính bất động cơ, vân lôi độn, rộn rã dẫn đôi đồn rã.” Ý nghĩa của nó là khi thời cơ chưa đến, hãy ẩn mình như sấm chớp trong mùa đông, tích lũy sức mạnh và chờ đợi thời cơ bùng nổ. Kẻ đại trí đại dũng phải biết che giấu tài năng, không lộ diện, giả vờ hồ đồ, không đưa ra hành động manh động. Điều quan trọng là phải giữ bình tĩnh, không để lộ mưu kế, tránh sự nghi ngờ của đối phương.
Trong quân sự, kế sách này là một loại “ngụy trang”, chờ đợi thời cơ. Người xưa cho rằng, thành công nhờ biết giữ bí mật, thất bại vì để lộ ra ngoài. Khi cơ hội chưa chín muồi, phải điềm tĩnh chờ đợi, quyết không được mạo hiểm. Thà làm ra vẻ hồ đồ, không hành động, còn hơn tỏ ra thông minh mà manh động. Tôn Tử cũng từng nói, người giỏi tác chiến không bao giờ để lộ mưu trí, không khoe khoang sự dũng cảm hay thành công. Ngược lại, nếu giả điên cuồng thì sẽ làm lộ thời cơ, thậm chí gây nghi ngờ cho quân sĩ, dẫn đến thất bại.
Tư Mã Ý Dùng Kế “Giả Si Bất Điên” Lừa Tào Sảng
Sau khi Tào Duệ qua đời, Tào Phương lên ngôi, Tư Mã Ý và Tào Sảng cùng chấp chính. Tư Mã Ý là nguyên lão công thần, có uy vọng lớn trong triều đình, thế lực áp đảo Tào Sảng. Tào Sảng, là chính công của Tiên Đế, được sủng ái từ nhỏ, nuôi dưỡng nhiều môn khách và tham mưu. Hà Yến đã khuyên Tào Sảng phải củng cố thế lực, tránh bị Tư Mã Ý chèn ép. Tào Sảng vì thế mà sinh lòng nghi kỵ, tìm cách loại bỏ Tư Mã Ý.
Tào Sảng lập mưu tước đoạt binh quyền của Tư Mã Ý. Ông ta ca tụng Tư Mã Ý trước mặt Tào Phương, rồi xin phong Tư Mã Ý làm Thái phó, một chức quan mang danh nghĩa nhưng không có thực quyền. Sau khi có được sự chấp thuận của Tào Phương, Tào Sảng lập tức thay đổi tướng tá, đưa người thân tín vào các vị trí quan trọng, nắm trọn binh quyền và chính quyền.
Thấy tình thế nguy hiểm, Tư Mã Ý đã dùng kế “giả si bất điên”. Ông cáo bệnh không vào triều, hai con là Tư Mã Sư và Tư Mã Chiêu cũng làm theo. Tào Sảng thấy vậy càng thêm chủ quan, kiêu ngạo, không còn để Tư Mã Ý vào mắt. Tào Sảng sai Lý Thắng đến thăm dò Tư Mã Ý. Tại đây, Tư Mã Ý đã diễn một màn kịch tuyệt vời. Ông xõa tóc, khoác chăn, giả vờ ốm nặng, nói năng lắp bắp, thậm chí còn cố tình nói sai tên địa danh, khiến Lý Thắng tin rằng ông đã già yếu, lú lẫn. Tư Mã Ý còn cố tình làm rơi thuốc, ho khan, rồi nhờ Lý Thắng chăm sóc hai con trai bất tài.
Lý Thắng báo cáo lại với Tào Sảng, Tào Sảng tin rằng Tư Mã Ý sắp chết nên hoàn toàn mất cảnh giác. Nhân cơ hội đó, Tư Mã Ý bí mật luyện quân, chờ đợi thời cơ. Không lâu sau, Tào Phương ra ngoài thành bái yết lăng tổ, Tào Sảng và bá quan văn võ đi theo hộ giá. Ngay lập tức, Tư Mã Ý phát động binh biến, chiếm kho vũ khí, uy hiếp thái hậu, đóng các cửa thành. Sau đó, ông dẫn quân ra ngoài thành, đoạt lại quyền lực từ tay Tào Sảng và bè đảng. Sự kiện này sau này được sử sách gọi là sự biến Cao Bình Lăng.
Kết luận
Cuộc lật đổ Tào Sảng của Tư Mã Ý là một minh chứng rõ ràng cho sự vận dụng thành công kế sách “giả si bất điên” trong binh pháp Tôn Tử. Bằng sự nhẫn nại, mưu lược và khả năng nắm bắt thời cơ, Tư Mã Ý đã vượt qua bao khó khăn để đạt được mục tiêu cuối cùng. Sự kiện này không chỉ thể hiện tài năng quân sự của Tư Mã Ý mà còn cho thấy tầm quan trọng của việc biết ẩn mình chờ thời, một bài học sâu sắc về sự thành công trong cuộc sống và chính trị. Để hiểu sâu hơn về Tam Quốc Diễn Nghĩa và những mưu kế kinh điển, hãy cùng tiếp tục theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi.
Tài Liệu Tham Khảo
- La Quán Trung (2018), Tam Quốc Diễn Nghĩa, Nhà Xuất Bản Văn Học
- Trần Thọ, Tam Quốc Chí
- Tôn Tử (2018), Binh Pháp Tôn Tử, Nhà Xuất Bản Lao Động.