Trạm vũ trụ Quốc tế ISS, sau hơn hai thập kỷ hoạt động, sẽ chính thức “nghỉ hưu” vào năm 2030. NASA và các đối tác quốc tế không dừng lại ở đó, mà đang ấp ủ một dự án đầy tham vọng: xây dựng một trạm vũ trụ mới, không chỉ tiếp nối sứ mệnh của ISS mà còn mở ra những chân trời mới trong khám phá vũ trụ. Trạm vũ trụ này sẽ không còn quay quanh Trái Đất nữa, mà sẽ là một “cửa ngõ” chiến lược trên quỹ đạo Mặt Trăng.
Tại Sao Trạm Vũ Trụ Quốc Tế ISS Phải “Nghỉ Hưu”?
Trạm vũ trụ Quốc tế ISS, với mô-đun dài 109m, được đưa vào hoạt động từ năm 2011 sau khi khởi công năm 1998, đã trở thành biểu tượng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực vũ trụ. Tuy nhiên, sau 24 năm hoạt động liên tục, các cấu trúc của trạm đã xuống cấp, các thành phần hao mòn và lạc hậu. Việc bảo trì và sửa chữa ISS ngày càng trở nên phức tạp và tốn kém, với các vấn đề như rò rỉ không khí, hư hỏng pin mặt trời và thiết bị hạ tầng ngày càng gia tăng.
Quan trọng hơn, ISS không còn đáp ứng được nhu cầu khám phá vũ trụ ngày càng cao. Trạm không đủ khả năng hỗ trợ các sứ mệnh xa hơn, như tới Mặt Trăng hoặc Sao Hỏa. Do đó, NASA đã lên kế hoạch cho ISS “nghỉ hưu” vào năm 2030, kết thúc sứ mệnh tại “nghĩa trang không gian” trên Thái Bình Dương, đánh dấu một chương mới trong lịch sử khám phá vũ trụ.
Lunar Gateway: Trạm Vũ Trụ Quỹ Đạo Mặt Trăng
Dự án Lunar Orbital Platform-Gateway (Luna Gateway) là một bước tiến mang tính chiến lược của NASA và các đối tác như ESA, JAXA, CSA và UAE. Đây là một phần quan trọng của chương trình Artemis, với mục tiêu đưa con người trở lại Mặt Trăng và tiến xa hơn, đến Sao Hỏa.
Luna Gateway được thiết kế để hoạt động trên quỹ đạo halo cận trực tuyến, một quỹ đạo hình elip lớn xung quanh Mặt Trăng. Quỹ đạo này không chỉ cho phép tiếp cận nhiều khu vực khác nhau trên Mặt Trăng mà còn là điểm trung chuyển lý tưởng cho các sứ mệnh khám phá không gian sâu hơn.
Tính Linh Hoạt và Khả Năng Thích Nghi
Một trong những điểm nổi bật của Luna Gateway là tính linh hoạt và khả năng mở rộng. Trạm sẽ bao gồm các module có thể thay thế và mở rộng, cho phép các quốc gia và cơ quan vũ trụ khác nhau tham gia đóng góp. Điều này tạo điều kiện cho sự hợp tác quốc tế rộng rãi và tối ưu hóa nguồn lực.
Nền Tảng Nghiên Cứu Khoa Học Tiên Tiến
Các module của Luna Gateway sẽ được trang bị công nghệ tiên tiến, bao gồm hệ thống hỗ trợ sự sống, phòng thí nghiệm nghiên cứu và thiết bị truyền thông. Trạm sẽ đóng vai trò là nền tảng cho nghiên cứu khoa học và thử nghiệm công nghệ, đặc biệt là về vi trọng lực, vật lý không gian và các hiện tượng vũ trụ khác, cung cấp dữ liệu quan trọng cho các sứ mệnh xa hơn.
Chuẩn Bị Cho Định Cư Lâu Dài Trên Mặt Trăng
Luna Gateway còn có vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị cho sự định cư lâu dài của con người trên Mặt Trăng. Trạm sẽ cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ các hoạt động trên bề mặt, như khai thác tài nguyên và xây dựng cơ sở định cư. Bên cạnh đó, Luna Gateway sẽ là nơi thử nghiệm các công nghệ cần thiết cho sự sinh tồn của con người trong môi trường không gian khắc nghiệt.
Vượt Qua Thách Thức Để Vươn Tới Tương Lai
Việc duy trì một trạm vũ trụ xung quanh một hành tinh khác ngoài Trái Đất là một thách thức không nhỏ. Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng là hơn 384.000 km, so với chỉ 402 km của ISS, đồng nghĩa với việc thời gian di chuyển dài hơn và phức tạp hơn. Tuy nhiên, với sự hợp tác quốc tế, NASA đang nỗ lực biến Luna Gateway thành hiện thực.
Quỹ đạo của Luna Gateway được thiết kế để tiết kiệm nhiên liệu và cung cấp khả năng tiếp cận gần cực nam Mặt Trăng, nơi phi hành gia sẽ khám phá và tìm kiếm nước đá. Trạm cũng sẽ luôn hướng về Trái Đất, đảm bảo liên lạc không bị gián đoạn với phi hành gia làm việc trên trạm.
Các Module Của Luna Gateway
Trạm sẽ bao gồm nhiều module, trong đó module chính mang tên HALO (Habitation and Logistics Outpost) là nơi các phi hành gia quốc tế sinh sống và làm việc. Việc lắp ráp Luna Gateway sẽ diễn ra theo từng giai đoạn, bắt đầu với sứ mệnh Artemis 4 dự kiến vào năm 2028 và kết thúc với Artemis 6. Các phần mở rộng sẽ được phóng bằng tàu vũ trụ Orion.
Ngoài ra, trạm còn có bến đỗ cho tàu đổ bộ Starship của SpaceX và Blue Origin, giúp giảm bớt rủi ro kỹ thuật và chi phí cho chương trình Artemis. Module HALO sau khi hoàn thành quá trình kiểm tra tại Ý sẽ được chuyển đến Mỹ để tiếp tục hoàn thiện trước khi phóng lên quỹ đạo.
Cánh Cửa Mở Ra Kỷ Nguyên Mới Của Khám Phá Vũ Trụ
Với việc có một cơ sở gần Mặt Trăng, chúng ta sẽ giảm thiểu thời gian và năng lượng cần thiết để di chuyển giữa các điểm đến trong hệ Mặt Trời. Điều này giúp tăng cường hiệu quả và khả năng ứng phó với các tình huống khẩn cấp. Hơn nữa, phi hành gia có thể sửa chữa và nâng cấp thiết bị tại trạm, đảm bảo hoạt động liên tục của các tàu vũ trụ và giảm thiểu rủi ro cho các sứ mệnh xa xôi.
Sứ mệnh Luna Gateway không chỉ là một bước tiến lớn trong khám phá không gian, mà còn là một bước quan trọng hướng tới việc thuộc địa hóa hệ Mặt Trời, hiện thực hóa giấc mơ khoa học viễn tưởng mà chúng ta từng thấy trên màn ảnh. Trạm vũ trụ này sẽ là cánh cửa mở ra những hành trình mới, đưa con người tiến xa hơn trong vũ trụ bao la.