Chào mừng bạn đến với chuyên mục sách nói của dinhbaochau.com, nơi chúng tôi không chỉ mang đến những trải nghiệm nghe sách tuyệt vời mà còn đi sâu vào phân tích nội dung, khai thác những bài học giá trị. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá một vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện đại qua cuốn sách “Chuyện tâm lý trong phòng pháp lý” của tác giả Lê Bảo, một tác phẩm tâm lý ấn tượng năm 2013. Liệu câu nói cửa miệng “trẻ con thì có biết gì đâu” có thực sự vô hại như chúng ta vẫn nghĩ? Hãy cùng lắng nghe và suy ngẫm.
Sự thật đằng sau câu nói “Trẻ con có biết gì đâu”
“Trẻ con có biết gì đâu” – một câu nói quen thuộc thường được dùng để biện minh cho những hành vi sai trái của trẻ nhỏ. Nhưng liệu chúng ta có đang quá dễ dãi với những sai lầm đó? Cuốn sách “Chuyện tâm lý trong phòng pháp lý” mở ra một góc nhìn mới, hé lộ những hệ lụy khôn lường từ việc coi nhẹ những vấn đề tâm lý của trẻ, đặc biệt là những hành vi ngược đãi động vật.
Một câu chuyện đau lòng được kể lại trong sách, về hai anh em trai đã hành hạ dã man một chú mèo trong dịp Tết. Điều đáng nói là khi bị phát hiện, gia đình hai cậu bé không những không nhận lỗi mà còn đổ thừa và yêu cầu chủ mèo phải xin lỗi. Thái độ vô cảm và thiếu trách nhiệm này đã dấy lên một làn sóng phẫn nộ trong dư luận, đồng thời đặt ra một câu hỏi nhức nhối: liệu chúng ta có đang quá xem nhẹ những hành vi sai trái của trẻ nhỏ, và điều đó sẽ ảnh hưởng thế nào đến sự phát triển nhân cách của các em?
Nhiều người vẫn có quan niệm sai lầm rằng chỉ cần trẻ khỏe mạnh, ăn ngoan chóng lớn là đủ, mà quên đi sự phát triển lành mạnh về mặt tinh thần. Trong khi đó, hành hạ động vật lại là một tín hiệu cảnh báo sớm về những lệch lạc trong tâm hồn trẻ. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hành vi này, và việc tìm hiểu chúng là vô cùng quan trọng.
Nguyên nhân dẫn đến hành vi ngược đãi động vật ở trẻ em
Theo tác giả Lê Bảo, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc trẻ em ngược đãi động vật. Đầu tiên là do trẻ còn quá nhỏ, chưa phân biệt được động vật với đồ chơi. Ở độ tuổi này, trẻ thường khám phá thế giới xung quanh bằng các giác quan, và đôi khi hành động một cách vô thức mà không hề có ý định làm hại.
Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp đều xuất phát từ sự vô ý. Nhiều trẻ có hành vi cố ý đối xử tàn ác với động vật, nhằm mục đích làm đau hoặc giết chết chúng. Đây là một biểu hiện đáng lo ngại, cho thấy trẻ đang có vấn đề về mặt tinh thần và cần được can thiệp kịp thời.
Một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến hành vi này là do cơ chế “gây hấn thay thế” (displaced aggressions). Khi gặp áp lực, thất bại hoặc bị đối xử bất công, con người có xu hướng tìm đối tượng yếu đuối hơn để trút giận. Trẻ em cũng không ngoại lệ. Khi bị cha mẹ đánh mắng, bị bắt nạt ở trường hoặc gặp những căng thẳng trong cuộc sống, trẻ có thể chút giận lên vật nuôi, bạn bè hoặc đồ đạc.
Bên cạnh đó, môi trường sống và giáo dục cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hành vi của trẻ. Trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, tiếp xúc với những văn hóa phẩm độc hại, hoặc chứng kiến người lớn hành hạ động vật có xu hướng bắt chước theo. Ngoài ra, những bậc cha mẹ giáo dục con theo kiểu “con người là cao quý nhất” cũng khiến trẻ mất đi sự đồng cảm và coi hành hạ động vật là chuyện bình thường.
Một nguyên nhân sâu xa khác là do trẻ là nạn nhân của bạo lực gia đình hoặc bạo lực học đường. Các nghiên cứu cho thấy, trong những gia đình có bạo lực, cả con người và động vật đều có nguy cơ bị hành hạ. Trẻ em bị ngược đãi thường chuyển sang làm hại động vật để trút bỏ sự khó chịu trong lòng và giải tỏa căng thẳng.
Hậu quả khôn lường và sự cần thiết của sự quan tâm
Điều đáng lo ngại là những trẻ em ngược đãi động vật có nguy cơ cao bị rối loạn hành vi, một chứng bệnh liên quan đến việc vi phạm các chuẩn mực đạo đức xã hội. Nghiên cứu cho thấy những kẻ giết người hàng loạt thường bắt đầu bằng việc hành hạ động vật từ khi còn nhỏ. Sự tàn ác với động vật không chỉ là biểu hiện của vấn đề tâm lý, mà còn là tín hiệu cảnh báo về nguy cơ phạm tội trong tương lai.
Tiến sĩ Phí xương Dũng, giảng viên bộ môn quyền động vật và phúc lợi động vật của đại học quốc gia Đài Loan cũng chỉ ra rằng, nếu trẻ không học được khái niệm đối xử yêu thương với động vật, điều đó có thể gây ra những sai lệch trong sự phát triển nhân cách và hành vi của trẻ sau này.
Chính vì vậy, việc chúng ta phớt lờ những hành vi ngược đãi động vật của trẻ là vô cùng nguy hiểm. “Trẻ con có biết gì đâu” – câu nói này không những không giúp trẻ nhận ra lỗi sai, mà còn khiến trẻ cảm thấy mình có quyền lực và được phép tàn ác với những sinh vật yếu hơn.
Kết luận
Qua cuốn sách “Chuyện tâm lý trong phòng pháp lý”, chúng ta thấy rõ tầm quan trọng của việc quan tâm đến sự phát triển tâm lý của trẻ, đặc biệt là những hành vi ngược đãi động vật. Đừng coi nhẹ những sai lầm của trẻ, và cũng đừng biện minh cho chúng bằng câu nói “trẻ con có biết gì đâu”. Hãy dành thời gian lắng nghe, tìm hiểu nguyên nhân và có những biện pháp can thiệp kịp thời, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện và trở thành những công dân tốt cho xã hội. Đây không chỉ là trách nhiệm của các bậc cha mẹ, mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng. Nếu bạn quan tâm đến chủ đề này, hãy tìm đọc “Chuyện tâm lý trong phòng pháp lý” để hiểu rõ hơn về những vấn đề được đề cập.
Tài liệu tham khảo
- Lê Bảo. (2013). Chuyện tâm lý trong phòng pháp lý.
- Các nghiên cứu tâm lý và tội phạm học về mối liên hệ giữa hành vi ngược đãi động vật và bạo lực ở người.