Chào mừng quý độc giả đến với chuyên mục “Những lời dạy cổ xưa”, nơi chúng ta cùng nhau khám phá và suy ngẫm về những triết lý, đạo lý sâu sắc từ các nền văn hóa và tôn giáo cổ đại. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về Lăng Nghiêm Kinh, một trong những bộ kinh điển Phật giáo bí ẩn và quan trọng bậc nhất, được xem là đỉnh cao của trí tuệ nhân loại. Qua bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những giáo lý sâu sắc và tầm quan trọng của Lăng Nghiêm Kinh, đồng thời hiểu rõ hơn về hành trình tu tập và giác ngộ tâm linh.
Lăng Nghiêm Kinh không chỉ là một cuốn kinh điển thông thường, mà còn là một kho tàng trí tuệ vô giá, chứa đựng hệ thống lý luận chặt chẽ, hướng dẫn từng bước trên con đường tu tập. Kinh này không chỉ dạy về lý thuyết mà còn đưa ra những chỉ dẫn chi tiết về cách vượt qua khó khăn và đạt đến giác ngộ. Các thiền sư nổi tiếng xưa nay đều nhờ đọc Lăng Nghiêm Kinh mà khai ngộ, điều này cho thấy tầm quan trọng và sức ảnh hưởng to lớn của kinh đối với Phật giáo và những người tu tập.
Lăng Nghiêm Kinh
Trong Phật thuyết pháp diệt tận kinh, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã tiên tri rằng, trong thời kỳ mạt pháp, các kinh điển Phật giáo sẽ dần biến mất, và Lăng Nghiêm Kinh là cuốn kinh đầu tiên biến mất. Lý do là vì Lăng Nghiêm Kinh có khả năng hàng phục tâm ma, và khi kinh này còn tồn tại thì nhân gian vẫn còn một mẫu mực chánh pháp. Khi Lăng Nghiêm Kinh biến mất hoàn toàn, cũng là lúc Phật pháp thực sự biến mất khỏi thế gian. Hòa thượng Hư Vân, một cao tăng cận đại, đã từng nói rằng, trong thời kỳ mạt pháp khó tìm được một vị thầy thực sự có tu dưỡng, vì vậy hãy nghiên cứu kỹ Lăng Nghiêm Kinh, đây là một bảo vật mà mỗi người nên đọc ít nhất một lần trong đời.
Theo truyền thuyết, Lăng Nghiêm Kinh ban đầu được cất giấu trong long cung, sau đó được Bồ Tát Long Thọ mang ra. Kinh được coi là quốc bảo trong hoàng cung Ấn Độ và không được phép truyền ra ngoài. Mãi sau này, một bậc thầy tên là Ba La Mật Địa đã ba lần nỗ lực mới đưa được Lăng Nghiêm Kinh đến Trung Quốc vào năm 705. Kinh này còn được gọi là “huyết kinh” vì người ta phải giấu bản sao vào trong cánh tay để mang ra. Tuy nhiên, giá trị thực sự của Lăng Nghiêm Kinh nằm ở nội dung sâu sắc và ý nghĩa vượt thời gian của nó.
Câu chuyện trong kinh bắt đầu khi vua Ba Tư Nặc tổ chức lễ cúng dường và mời Phật Thích Ca cùng các đệ tử. An Nan, vì đã nhận lời từ trước, nên đi khất thực một mình trong thành phố. Tại đây, An Nan gặp một người phụ nữ tên Ma Đăng Già, người đã dùng bùa chú để quyến rũ ông. Rất may, Phật Thích Ca đã dùng thần lực cứu An Nan. Trong ánh sáng Phật phát ra xuất hiện một hóa thân đang niệm một thần chú vô cùng mạnh mẽ, đó chính là Lăng Nghiêm Chú. Bồ Tát Văn Thù đã mang thần chú này đi cứu An Nan, phá hủy bùa chú của Ma Đăng Già.
Lăng Nghiêm Chú được chia thành năm phần với tổng cộng 427 câu, tương đương 2620 chữ, là thần chú dài nhất trong các thần chú được tụng hàng ngày trong Phật giáo. Lăng Nghiêm, phiên âm từ tiếng Phạn, có nghĩa là dũng mãnh, kiên cường và tinh tấn. Tụng Lăng Nghiêm Chú giúp tăng cường ý chí, vượt qua khó khăn và chiến thắng tâm ma. Thần chú này rất phù hợp với những ai cảm thấy mệt mỏi, mất phương hướng hoặc thiếu tự tin. Ngoài Lăng Nghiêm Chú còn có phiên bản rút gọn là Lăng Nghiêm Tâm Chú, vẫn giữ lại cốt lõi và giúp hàng phục tâm ma. Điều quan trọng nhất là tâm của bạn khi tụng chú. Dù phát âm sai, nếu tâm thành thì vẫn có thể cảm nhận được sự gia hộ của chư Phật Bồ Tát.
Lăng Nghiêm Chú
Sau khi được cứu, An Nan trở về trước mặt Phật và bật khóc, ông cảm thấy mình dù đã theo sát Phật và có trí nhớ tuyệt vời nhưng vẫn chưa đạt được thành tựu tu hành. An Nan khẩn cầu Phật chỉ dạy một pháp môn tu hành dễ dàng. Phật đã đồng ý và giảng dạy toàn bộ Lăng Nghiêm Kinh để giúp An Nan. Phật nói rằng, An Nan quyết định tu hành vì bị thu hút bởi 32 tướng tốt của Phật, và biết rằng những tướng mạo này không phải do dục vọng tạo ra. Phật dạy rằng, nguyên nhân khiến chúng sinh luân hồi và chịu khổ là do không nhận ra chân tâm thuần khiết của mình, mà bị mê hoặc bởi vọng tâm. Vọng tâm che lấp chân tâm khiến chúng ta trở thành phàm nhân và không thể đạt đến giác ngộ.
Vọng tâm, theo Phật dạy, chính là tâm trí của con người, bị dẫn dắt bởi dục vọng và ảo giác. Chúng ta thường lầm tưởng tâm trí là cái tôi thực sự, nhưng thực chất nó chỉ là ảo giác. Phật đã khai mở một chân lý quan trọng, đó là chúng ta đang nhận lầm vọng tâm thành chân tâm. Toàn bộ Lăng Nghiêm Kinh sẽ hướng dẫn chúng ta cách loại bỏ vọng tâm và tìm ra chân tâm.
Tiếp theo, Phật hỏi An Nan, con đã dùng gì để thấy tướng tốt của Như Lai? An Nan trả lời dùng mắt để thấy và dùng tâm để cảm nhận niềm vui. Phật giải thích rằng, nếu căn nguyên của niềm vui là từ tâm nhưng con không biết tâm ở đâu thì liệu con có tu hành tốt được không? Liệu con có thể đoạn trừ phiền não không? Sau đó, Phật đặt câu hỏi quan trọng: Tâm và mắt của con thực sự đang ở đâu? Kinh Lăng Nghiêm bắt đầu phần nổi tiếng là “bảy chỗ tìm tâm chân thật”, Phật muốn giúp An Nan nhận ra chân tâm ở đâu thông qua những câu hỏi và lập luận sắc bén.
Đầu tiên, An Nan trả lời tâm ở trong thân thể, nhưng Phật đã bác bỏ vì không ai thấy được tạng phủ bên trong mình. An Nan lại nói tâm ở bên ngoài, Phật hỏi nếu người khác ăn no thì con có no không? An Nan lại cho rằng tâm nằm ở chỗ kết hợp giữa ý niệm và sự vật, Phật lại phản bác nếu tâm chỉ xuất hiện khi có sự kết hợp thì khi đau đớn tâm xuất hiện ở đâu? An Nan tiếp tục lạc lối khi cho rằng tâm ở giữa cơ thể và thế giới bên ngoài. Qua đó, Phật dẫn dắt An Nan nhận ra rằng tất cả những quan niệm của ông về tâm đều sai lầm, và đó chỉ là vọng tâm chứ không phải chân tâm.
Đức Phật giảng giải, chân tâm không nằm trong các sự vật hữu hình, không ở nơi sự hiện hữu vật chất, không nằm trong những vọng tưởng, mà nó vượt lên trên tất cả. Chân tâm là bản thể thực sự của mỗi người, luôn thanh tịnh, không sinh không diệt, không đến không đi. Chúng ta không thể tìm thấy chân tâm bằng tư duy logic thông thường, mà phải buông bỏ vọng tưởng thì chân tâm sẽ tự nhiên sáng tỏ. Câu chuyện của An Nan là hành trình từ sai lầm đến thức tỉnh, qua đó ông đã dần hiểu ra bản chất của tâm và đạt được trí tuệ vô sanh pháp nhẫn, trạng thái giúp người tu luôn sống trong chân tâm, không bị vọng tưởng che mờ.
Đức Phật giảng pháp
Trong phần tiếp theo của kinh, Đức Phật dạy rằng mọi vật trong thời gian đều là sự phản chiếu của chân tâm. Nếu chấp vào giác quan và tin rằng nhận thức thông qua chúng là chân tâm thì đó là sự hiểu lầm. Chân tâm phải vượt qua mọi cảm giác và không bị giới hạn bởi bất kỳ đối tượng cảm giác nào. Ngay cả khi ngồi thiền, đạt đến trạng thái nội quan yên tĩnh, vẫn chưa phải là chân tâm, bởi vì khi chấp vào sự yên tĩnh đó, chúng ta vẫn còn trong vòng kiểm soát của vọng tưởng. Chân tâm chỉ xuất hiện khi vượt qua mọi cảm giác và suy nghĩ. Chân tâm là sự tồn tại không bao giờ biến mất, bất tử và bất diệt.
Lăng Nghiêm Kinh là một kho tàng trí tuệ sâu sắc, hướng dẫn chúng ta trên con đường tìm về bản thể chân thật của mình. Qua những lời dạy của Đức Phật và hành trình của An Nan, chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của tâm, sự khác biệt giữa vọng tâm và chân tâm. Việc khám phá Lăng Nghiêm Kinh không chỉ là tìm hiểu một bộ kinh điển mà còn là hành trình khám phá chính bản thân mình, hướng đến sự giải thoát và giác ngộ.
Kính mời quý độc giả cùng tiếp tục theo dõi các bài viết tiếp theo trong chuyên mục “Những lời dạy cổ xưa” để khám phá thêm những triết lý và đạo lý sâu sắc từ các nền văn hóa và tôn giáo cổ đại. Hãy cùng nhau áp dụng những lời dạy này vào cuộc sống hàng ngày, để cuộc sống trở nên ý nghĩa và an lạc hơn.