Kính viễn vọng không gian Hubble tiếp tục làm kinh ngạc giới khoa học khi ghi lại hình ảnh của ngôi sao xa nhất từng được quan sát, cách chúng ta đến 28 tỷ năm ánh sáng. Ngôi sao này, có tên gọi Earendel, không chỉ xa xôi mà còn ẩn chứa nhiều bí mật về vũ trụ sơ khai. Bên cạnh đó, các nhà khoa học cũng đang khám phá thêm những hành tinh có tiềm năng duy trì sự sống, mở ra những triển vọng mới trong việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất.
Ngôi Sao Earendel: Nhìn Lại Quá Khứ Vũ Trụ
Ngôi sao Earendel, biệt danh lấy từ một từ tiếng Anh cổ có nghĩa là “sao mai” hay “ánh sáng ban mai”, được phát hiện qua các nghiên cứu chi tiết đăng trên tạp chí Nature. Ngôi sao này tồn tại chỉ 900 triệu năm sau Vụ Nổ Lớn, đánh dấu một kỷ lục mới về khoảng cách quan sát thiên văn. Các nhà thiên văn học ước tính ánh sáng từ Earendel đã mất 12.9 tỷ năm để đến được Trái Đất. Earendel được cho là có kích thước lớn hơn Mặt Trời từ 50 đến 500 lần và sáng hơn hàng triệu lần.
Việc quan sát Earendel không chỉ giúp xác lập một kỷ lục mới mà còn mở ra cánh cửa để tìm hiểu về vũ trụ thời kỳ đầu. Theo Victoria Strait, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Bình minh vũ trụ ở Copenhagen, “Khi chúng ta nhìn vào vũ trụ, chúng ta cũng đang nhìn lại quá khứ. Những quan sát có độ phân giải cực cao này cho phép chúng ta hiểu được các khối xây dựng của một số thiên hà đầu tiên.” Vào thời điểm ánh sáng từ Earendel được phát ra, vũ trụ chỉ mới 6% tuổi so với hiện tại và ngôi sao này cách tiền thân của Ngân Hà 4 tỷ năm ánh sáng. Do sự giãn nở của vũ trụ, hiện tại khoảng cách này đã lên tới 28 tỷ năm ánh sáng.
Hành Tinh Tiềm Năng: Mở Rộng Khả Năng Duy Trì Sự Sống
Cùng với việc khám phá những ngôi sao xa xôi, các nhà khoa học cũng đang tích cực tìm kiếm những hành tinh có tiềm năng duy trì sự sống. NASA đã phát hiện thêm 20 hành tinh có kích thước gần giống Trái Đất, nâng tổng số hành tinh loại này lên khoảng 50. Những hành tinh này được xác định dựa trên dữ liệu thu thập được từ kính viễn vọng không gian Kepler, được phóng lên vào năm 2009 với nhiệm vụ tìm kiếm các hành tinh ngoài hệ Mặt Trời.
Mặc dù Kepler bị hư hỏng vào năm 2013, dữ liệu mà nó thu thập được trong 4 năm hoạt động với hơn 150.000 ngôi sao vẫn là một nguồn tài nguyên vô giá. Các nhà khoa học đã lập danh sách 4.034 hành tinh ngoài hệ Mặt Trời với chu kỳ quỹ đạo từ 6 giờ đến 632 ngày. Trong số đó, 20 ứng cử viên có nhiều khả năng sở hữu các đặc điểm cần thiết để duy trì sự sống. Một trong những hành tinh được quan tâm đặc biệt là KOI-7923.01, có kích thước gần bằng 97% Trái Đất, chu kỳ quỹ đạo 395 ngày và có thể bị bao phủ bởi lãnh nguyên băng giá nhưng không quá lạnh để không thể tồn tại sự sống. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng cần phải có thêm nhiều nghiên cứu trước khi đưa ra các kết luận chắc chắn về khả năng sinh sống của những hành tinh này.
“Bóng Ma Vũ Trụ”: Hé Mở Nguồn Gốc Hành Tinh
Kính viễn vọng không gian Spitzer của NASA đã ghi lại được hình ảnh của một vật thể kỳ lạ trông giống như một “bóng ma” đen tối và hỗn loạn. Vật thể này thực chất là một ngôi sao trẻ có tên HD166191, chỉ mới 10 triệu năm tuổi. “Bóng ma” xung quanh ngôi sao này được hình thành từ tàn dư của các vụ va chạm giữa các “hạt giống hành tinh”, các hành tinh sơ khai của một hệ sao. Những mảnh vỡ này sau đó sẽ kết hợp lại và hình thành nên các hành tinh thực sự.
Theo các nhà khoa học, để tạo ra đám mây bụi lớn như vậy, các “hạt giống hành tinh” tham gia vào vụ va chạm phải có kích thước tương đương các hành tinh lùn như Vesta trong hệ Mặt Trời. Việc nghiên cứu hệ sao trẻ này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá trình hình thành các hành tinh đá như Trái Đất.
Vật Thể Lạ: Thách Thức Định Nghĩa Hành Tinh
Một dự án tìm kiếm bạn đồng hành ngoài hành tinh đã dẫn đến việc phát hiện một vật thể lạ có khối lượng gấp 15 lần sao Mộc. Vật thể này, có tên gọi W1243, quay quanh một ngôi sao trẻ K0 có tên BD+60 1417, cách chúng ta khoảng 146 năm ánh sáng. W1243 có quỹ đạo rất xa ngôi sao mẹ, khoảng 1.662 lần khoảng cách giữa Trái Đất và Mặt Trời.
Điều đáng chú ý là khối lượng của W1243 vượt quá 13 lần khối lượng sao Mộc, một tiêu chí phân biệt giữa hành tinh và sao lùn nâu. Sao lùn nâu là những vật thể giống như một ngôi sao thất bại, không có phản ứng tổng hợp hạt nhân để trở thành một ngôi sao thực sự. Tuy nhiên, W1243 lại có một ngôi sao mẹ, điều này khiến nó không thể là một sao lùn nâu. Các nhà khoa học nhận định W1243 là một hành tinh “quái vật”, kỳ lạ và “tiến hóa” hơn các hành tinh thông thường. Việc nghiên cứu W1243 có thể giúp mở rộng định nghĩa về hành tinh và hiểu rõ hơn về sự đa dạng của các hành tinh ngoài hệ Mặt Trời.
Kết luận
Những khám phá mới nhất trong vũ trụ, từ ngôi sao xa nhất Earendel cho đến những hành tinh tiềm năng và các vật thể kỳ lạ như W1243, không chỉ mở rộng kiến thức của chúng ta về vũ trụ mà còn đặt ra những câu hỏi mới về nguồn gốc và sự phát triển của vũ trụ. Các nghiên cứu này tiếp tục thúc đẩy các nhà khoa học tìm kiếm những khám phá mới, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vị trí của mình trong vũ trụ rộng lớn. Những tiến bộ này là minh chứng cho sức mạnh của khoa học và sự tò mò bất tận của con người trong việc khám phá thế giới xung quanh.