Mới đây, giới khoa học đã chứng kiến những phát hiện mang tính đột phá, làm thay đổi hiểu biết của chúng ta về vũ trụ. Một chuẩn tinh mới được xác định là thiên thể sáng nhất từng được ghi nhận, cùng với đó là một hệ sao đôi chứa ngôi sao nhỏ nhất, mở ra những cánh cửa mới cho nghiên cứu thiên văn.
Chuẩn Tinh J0529-4351: Thiên Thể Sáng Nhất Vũ Trụ
Nguồn Gốc Năng Lượng Khổng Lồ
Chuẩn tinh J0529-4351 nằm cách Trái Đất khoảng 12 tỷ năm ánh sáng. Năng lượng phi thường của nó xuất phát từ một hố đen siêu khối lượng đang phát triển nhanh nhất mà các nhà khoa học từng quan sát. Hố đen này mỗi ngày tiêu thụ một lượng vật chất tương đương khối lượng Mặt Trời.
Đặc Điểm Vượt Trội
Nghiên cứu trên tạp chí Nature Astronomy cho thấy, hố đen ở trung tâm J0529-4351 có khối lượng ước tính gấp 17 đến 19 tỷ lần Mặt Trời. Mỗi năm, nó bồi tụ lượng khí và bụi tương đương 370 lần Mặt Trời, khiến chuẩn tinh này sáng gấp 500.000 tỷ lần so với Mặt Trời của chúng ta.
Hành Trình Phát Hiện
J0529-4351 được tìm thấy trong dữ liệu từ bốn thập kỷ trước, nhưng độ sáng quá lớn khiến các nhà thiên văn học ban đầu không thể xác định nó là chuẩn tinh. Chuẩn tinh là khu vực ở trung tâm thiên hà, chứa hố đen siêu khối lượng được bao quanh bởi vòng bụi và khí. Điều kiện khắc nghiệt ở đĩa bồi tụ quanh hố đen làm nóng vật chất, khiến nó phát sáng rực rỡ. Vật chất không bị hố đen nuốt chửng sẽ được đẩy ra từ hai cực với tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng, tạo thành các tia năng lượng khổng lồ.
Độ Sáng Bất Thường
Ánh sáng của J0529-4351 đến từ đĩa bồi tụ khổng lồ, với đường kính ước tính khoảng 7 năm ánh sáng, gấp 45.000 lần khoảng cách giữa Trái Đất và Mặt Trời. Ban đầu, chuẩn tinh được phát hiện bởi kính viễn vọng Schmidt Southern Sky Survey vào năm 1980, nhưng phải mất nhiều thập kỷ các nhà nghiên cứu mới xác nhận được bản chất của nó.
Vai Trò Của Máy Học
Các cuộc khảo sát thiên văn lớn cung cấp lượng dữ liệu khổng lồ, đòi hỏi các mô hình máy học để phân tích và phân loại chuẩn tinh. J0529-4351 sáng đến mức các mô hình ban đầu cho rằng nó là một ngôi sao nằm tương đối gần Trái Đất. Chỉ sau khi sử dụng kính viễn vọng 2,3m ở đài quan sát Siding Spring (Úc), các nhà khoa học mới xác định chính xác đây là chuẩn tinh.
Hệ Sao Đôi TMTG J0526: Ngôi Sao Nhỏ Nhất và Người Bạn Kỳ Lạ
Phát Hiện Ngôi Sao Nhỏ Nhất
Một nhóm các nhà thiên văn học đã phát hiện ra một hệ sao đôi kỳ lạ, nơi có ngôi sao nhỏ nhất từng được biết đến. Sao lùn nóng TMTG J0526B chỉ có kích thước gấp 7 lần Trái Đất và nhỏ hơn cả sao Thổ. Nó cùng với bạn đồng hành là sao lùn trắng TMTG J0526A, nằm cách chúng ta khoảng 2765 năm ánh sáng.
Đặc Điểm Của TMTG J0526B
TMTG J0526B có khối lượng bằng 1/3 khối lượng Mặt Trời, đốt cháy khí hydro với nhiệt độ bề mặt 2500 Kelvin (tương đương 2226 độ C). Hai ngôi sao này quay quanh nhau với chu kỳ chỉ 20 phút. Mặc dù không thể quan sát trực tiếp bằng kính viễn vọng, các nhà khoa học biết TMTG J0526A tồn tại vì lực hấp dẫn của nó đã làm biến dạng TMTG J0526B từ hình cầu thành hình quả trứng.
Bằng Chứng Thực Nghiệm
Phát hiện này ủng hộ lý thuyết về sự hình thành sao nhỏ nhẹ thông qua trao đổi khối lượng trong hệ sao đôi, được các nhà thiên văn Trung Quốc đề xuất từ hai thập kỷ trước. Dữ liệu được thu thập từ dãy kính thiên văn quang học TMTS, được xây dựng tại đài thiên văn Xinglong (Trung Quốc).
Cơ Chế Quan Sát
TMTS liên tục tìm kiếm các vật thể thoáng qua trên bầu trời. Sau khi thu thập dữ liệu trắc quang của hơn 27 triệu ngôi sao, nhóm nghiên cứu đã xác định TMTG J0526 để nghiên cứu sâu hơn vì độ sáng thay đổi nhanh chóng. Các quan sát được xác nhận bằng kính thiên văn lớn hơn tại Hawaii và quần đảo Canary.
Tương Lai Nghiên Cứu
Các nhà khoa học hy vọng thế hệ máy dò sóng hấp dẫn tiếp theo sẽ có thể phát hiện hệ thống sao đôi này. Hệ thống có thể phát ra sóng hấp dẫn ở tần số MHz khi các ngôi sao thành phần quay quanh nhau.
Sao Lùn Đỏ: Những Ngôi Sao Nhỏ Mờ Ảo
Sao Lùn Đỏ Nhỏ Nhất
Sao lùn đỏ EBLM J0555-57AB, từng được coi là ngôi sao nhỏ nhất và phổ biến nhất trong dải Ngân Hà, có kích thước lớn hơn sao Thổ một chút. Nó thuộc hệ sao đôi và quay quanh một ngôi sao lớn hơn. Mặc dù nhỏ, nó vẫn có đủ khối lượng để phản ứng tổng hợp hạt nhân xảy ra bên trong lõi.
Đặc Tính
EBLM J0555-57AB mờ hơn Mặt Trời khoảng 2000 đến 3000 lần. Các nhà khoa học phát hiện nó khi nó đi qua phía trước ngôi sao lớn hơn mà nó quay quanh. Những ngôi sao nhỏ và mờ như vậy được coi là ứng cử viên tiềm năng chứa hành tinh có sự sống vì chúng làm tăng khả năng lưu trữ nước lỏng trên bề mặt.
Những Điều Chưa Biết
Sao lùn là loại sao nhỏ, mờ, có nhiệt độ bề mặt thấp. Chúng thường thuộc loại M, K hoặc C, trong đó M là loại sao lùn có nhiệt độ bề mặt thấp nhất. Còn nhiều điều chúng ta chưa biết về những ngôi sao này, và việc nghiên cứu chúng tiếp tục là một trọng tâm của thiên văn học.
Kết Luận
Những phát hiện về chuẩn tinh J0529-4351 và hệ sao đôi TMTG J0526 đã mở ra những chân trời mới trong nghiên cứu vũ trụ. Chuẩn tinh sáng nhất từng được biết đến không chỉ cung cấp cái nhìn sâu sắc về hoạt động của hố đen siêu khối lượng, mà còn cho thấy sức mạnh phi thường của vũ trụ. Đồng thời, việc phát hiện ngôi sao nhỏ nhất giúp ta hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và tiến hóa của các ngôi sao. Những khám phá này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của thiên văn học mà còn mở ra những câu hỏi lớn hơn về bản chất của vũ trụ.