Chào mừng bạn đến với chuyên mục “Những Lời Dạy Cổ Xưa” trên dinhbaochau.com, nơi chúng ta cùng nhau khám phá và suy ngẫm về những giá trị tinh thần sâu sắc từ các kinh điển Phật Giáo và Thiên Chúa Giáo, cũng như các tôn giáo khác tại Việt Nam. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu những chiêm nghiệm sâu sắc về hạnh phúc và sự sống qua lời giảng của Thiền sư Thích Nhất Hạnh trong chương 1 của cuốn “Hạnh Phúc Cầm Tay”.
Sự Vô Thường Của Tâm Và Mầu Nhiệm Của Sự Sống
Trong cuộc sống, chúng ta thường tìm kiếm hạnh phúc ở những điều xa xôi mà quên mất những mầu nhiệm đang diễn ra ngay trước mắt. Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã mở đầu bằng hình ảnh dòng suối trong lành, nơi mà ta có thể cảm nhận sự tươi mát, thanh tịnh. Tuy nhiên, chỉ trong chốc lát, tâm ta lại xao động, lo lắng, và dòng suối tươi đẹp ấy bỗng trở nên vô nghĩa. Điều này cho thấy, hạnh phúc không phụ thuộc vào hoàn cảnh bên ngoài mà đến từ sự an tịnh trong tâm hồn.
Theo lời dạy của Thiền sư, nếu ta ngồi trong một không gian tĩnh lặng mà tâm vẫn bận rộn với những suy nghĩ miên man thì sự tĩnh lặng đó cũng trở nên vô nghĩa. Tương tự, nếu ta ở bên cạnh một người thân yêu mà tâm trí lại hướng về nơi khác thì sự hiện diện của họ cũng không mang lại ý nghĩa. Vậy, điều quan trọng là chúng ta phải ý thức được sự quý giá của hiện tại, của những người xung quanh, để có thể thực sự thưởng thức và bồi đắp cho hạnh phúc của mình. Nếu ta không biết trân trọng những gì đang có thì khi mất đi rồi, ta mới nhận ra giá trị của chúng, nhưng lúc đó thì đã quá muộn.
Cuộc sống quanh ta tràn đầy những điều kỳ diệu như giọt sương long lanh, tia nắng ấm áp, cánh bướm xinh đẹp, nụ hoa hé nở, tiếng cười trẻ thơ hay giọt mưa rơi. Nếu tâm ta đủ tĩnh lặng, ta sẽ dễ dàng nhận ra những mầu nhiệm ấy đang có mặt ở khắp mọi nơi. Chúng ta cũng là một mầu nhiệm, với đôi mắt có thể nhìn thấy, đôi tai có thể nghe, khối óc có thể suy tư và trái tim có thể rung động. Tuy nhiên, những căng thẳng, mệt mỏi có thể khiến ta “tắt” đi và không còn cảm nhận được những điều kỳ diệu đó. Vì vậy, chúng ta cần phải tỉnh thức để nhận ra sự mầu nhiệm của những điều bình dị trong cuộc sống.
Ngôi Nhà Đích Thực Và Sức Mạnh Của Chánh Niệm
Thiền sư Thích Nhất Hạnh chỉ ra rằng ngôi nhà đích thực của chúng ta không phải là một địa điểm cụ thể, mà chính là giây phút hiện tại. Nó không bị giới hạn bởi thời gian, không gian, hay quốc gia. Ngôi nhà đích thực là nơi mà ta có thể tiếp xúc, cảm nhận và sống trọn vẹn. Khi thân và tâm ta thư giãn hoàn toàn, không ai có thể tước đoạt được ngôi nhà đó.
Để trở về ngôi nhà đích thực, chúng ta cần ngừng suy tư và theo dõi hơi thở vào ra một cách sâu sắc. Hơi thở chính là sợi dây kết nối thân và tâm, giúp ta cảm thấy thoải mái và dễ chịu. Khi ta đưa thân và tâm trở về với nhau, ta có khả năng tiếp xúc sâu sắc với những mầu nhiệm của sự sống. Mỗi bước chân trong chánh niệm đều mang lại cho ta sự an lạc và một cái thấy rõ ràng.
Khi tâm ta tán loạn, thân và tâm thường đi hai hướng khác nhau. Thân ở một nơi, nhưng tâm lại bận rộn lo nghĩ về quá khứ hoặc tương lai. Tuy nhiên, hơi thở chính là điểm kết nối giữa thân và tâm. Khi ta ý thức về hơi thở, thân và tâm sẽ hợp nhất lại với nhau một cách nhanh chóng. Chỉ cần tập trung tâm ý vào hơi thở, ta sẽ trở thành một với hơi thở và đưa thân tâm về lại với nhau.
Sống Trọn Vẹn Mỗi Giây Phút
Thiền sư Thích Nhất Hạnh nhấn mạnh rằng giá trị của mọi việc, từ việc uống trà đến đi bộ, đều phụ thuộc vào định lực của chúng ta. Khi ta đầu tư một trăm phần trăm thân tâm vào việc mình đang làm, ta sẽ chứng nghiệm được sự mầu nhiệm của sự sống. Phép lạ không phải là đi trên nước hay trên lửa, mà chính là đi trên mặt đất với chánh niệm.
Cuộc sống là vô cùng quý giá, chúng ta không nên đánh mất mình trong những ý niệm giận hờn hay tuyệt vọng. Chúng ta phải đánh thức sự sống mầu nhiệm, sống trọn vẹn từng giây phút. Chỉ cần một hơi thở vào sâu, một hơi thở ra nhẹ nhàng, thân tâm hợp nhất, ta có thể cảm nhận được sự mầu nhiệm của cuộc sống.
Khi thực hành chánh niệm, chúng ta học cách buông bỏ những suy nghĩ, kế hoạch và trở về với chính mình. Chúng ta tập trung tâm ý vào hơi thở, mỉm cười và sống trọn vẹn. Nếu không thực sự sống ở hiện tại, ta sẽ trở thành những “thây ma di động”, sống trong quá khứ hoặc tương lai mà không thực sự cảm nhận được sự sống.
Thực Tập Chánh Niệm Hàng Ngày
Thiền sư Thích Nhất Hạnh khuyên rằng, chúng ta có thể thực tập chánh niệm trong mọi hoạt động hàng ngày, từ việc đi lại, ăn uống đến làm việc. Mỗi bước chân chánh niệm đều có thể đưa ta về với an lạc. Điều quan trọng là ta phải học cách nhận diện tập khí, mỉm cười với nó và trở về với hơi thở.
Nghỉ ngơi cũng là một phần quan trọng của thiền tập. Chúng ta cần học cách buông bỏ mọi cố gắng, cho phép mình nghỉ ngơi như những viên sỏi nằm dưới đáy sông. Khi ta thực sự nghỉ ngơi, ta sẽ cảm thấy nhẹ nhàng, tươi mát và được nuôi dưỡng.
Thực tập chánh niệm không phải là cố gắng để đạt được điều gì đó, mà là cho phép mình có mặt hoàn toàn trong giây phút hiện tại. Khi ta có mặt cho sự sống, sự sống cũng có mặt cho ta. Điều kiện căn bản của hạnh phúc là sự tự do, không bị kẹt vào những suy nghĩ tiêu cực.
Kết Luận
“Hạnh Phúc Cầm Tay” không chỉ là một cuốn sách, mà còn là một lời nhắc nhở về sự quý giá của hiện tại và sức mạnh của chánh niệm. Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã chỉ ra rằng, hạnh phúc không phải là điều gì đó xa vời mà luôn ở ngay đây và bây giờ, trong từng hơi thở, từng bước chân. Bằng cách thực tập chánh niệm mỗi ngày, chúng ta có thể khám phá những mầu nhiệm của sự sống và sống trọn vẹn từng giây phút. Hãy cùng dinhbaochau.com tiếp tục hành trình tìm kiếm sự an lạc và ý nghĩa trong cuộc sống qua những lời dạy cổ xưa.
Tài liệu tham khảo
- Thích Nhất Hạnh. (2012). Hạnh Phúc Cầm Tay. Nhà xuất bản Lao Động.