Hơn 20 năm trước, việc khám phá các hành tinh ngoài hệ Mặt Trời chỉ là những suy đoán mơ hồ. Giờ đây, chúng ta đã biết đến hơn 5.000 ngoại hành tinh, cùng hơn 2.000 ứng cử viên đang chờ xác nhận. Trong số đó, nhiều hành tinh nằm trong “vùng có thể sinh sống” quanh các ngôi sao chủ, mở ra hy vọng về sự tồn tại của sự sống ngoài Trái Đất. Gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra Gliese 667Cc, một hành tinh cách Trái Đất 22 năm ánh sáng, có độ tương đồng với Trái Đất lên đến 84%, làm dấy lên sự quan tâm về một “ngôi nhà tương lai” tiềm năng.
Khám Phá Gliese 667Cc: Một Siêu Trái Đất Đầy Hứa Hẹn
Gliese 667Cc được phát hiện bởi nhóm các nhà thiên văn học, dẫn đầu bởi Guillem Anglada-Escudé, thông qua việc phân tích dữ liệu từ đài thiên văn Nam Âu. Hành tinh này quay quanh ngôi sao lùn đỏ Gliese 667, một ngôi sao có nhiệt độ bề mặt thấp hơn Mặt Trời (khoảng 3.400 độ C), phát ra bức xạ hồng ngoại nhiều hơn và chỉ có độ sáng bằng 1% so với Mặt Trời.
Trước khi phát hiện ra Gliese 667Cc, các nhà khoa học đã xác định được một vài hành tinh có khả năng nuôi dưỡng sự sống như Kepler-22b, Gliese 581d và HD 85512b. “Vùng có thể sinh sống” là khu vực xung quanh một ngôi sao mà tại đó, nhiệt độ trên bề mặt hành tinh cho phép nước tồn tại ở dạng lỏng – một yếu tố quan trọng cho sự sống. Với năng lượng thấp hơn, vùng có thể sinh sống của Gliese 667 gần ngôi sao chủ hơn nhiều so với vùng có thể sinh sống của Mặt Trời, cụ thể từ 0,11 đến 0,23 đơn vị thiên văn.
Điều Kiện Môi Trường Đặc Biệt Trên Gliese 667Cc
Gliese 667Cc nằm ở khoảng cách 0,12 đơn vị thiên văn so với ngôi sao chủ, nhận được lượng bức xạ khoảng 90% so với Trái Đất nhận từ Mặt Trời. Mặc dù phần lớn bức xạ này là tia hồng ngoại, nó vẫn có khả năng duy trì nước lỏng trên bề mặt hành tinh. Theo ước tính, nhiệt độ bề mặt của Gliese 667Cc có thể là 30 độ C, nếu có một bầu khí quyển tương tự Trái Đất. Tuy nhiên, một bầu khí quyển dày hơn có thể dẫn đến hiệu ứng nhà kính mạnh mẽ, làm nhiệt độ tăng cao và tạo ra điều kiện không thuận lợi cho sự sống. Do đó, cần có thêm các quan sát để xác định chính xác điều kiện trên Gliese 667Cc.
Một năm trên Gliese 667Cc chỉ dài 28 ngày trên Trái Đất, do hành tinh này quay quanh ngôi sao chủ với chu kỳ 28,15 ngày. Tuy nhiên, một ngày có thể rất dài, vì Gliese 667Cc có thể đã bị “khóa thủy triều”, luôn hướng một phía về phía ngôi sao chủ. Điều này dẫn đến một bên luôn là ngày, một bên luôn là đêm, tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ lớn, ảnh hưởng đến khí hậu toàn hành tinh. Ngoài ra, Gliese 667Cc là một phần của hệ ba sao, với hai ngôi sao khác cách xa khoảng 230 đơn vị thiên văn.
Thách Thức Và Cơ Hội Cho Sự Sống
Gliese 667Cc đối diện với một số thách thức tiềm ẩn cho sự sống, bao gồm:
- Bão mặt trời: Ngôi sao lùn đỏ Gliese 667 có thể phát ra các vụ nổ bức xạ mạnh hơn Mặt Trời hàng nghìn lần. Các vụ nổ này có thể ảnh hưởng đến bầu khí quyển và gây nguy hiểm cho sự sống trên bề mặt hành tinh.
- Khối lượng lớn: Gliese 667Cc có khối lượng ít nhất gấp 4,5 lần Trái Đất, khiến nó trở thành một “siêu Trái Đất”. Với khối lượng lớn hơn, gia tốc trọng trường trên bề mặt có thể cao hơn 60% so với Trái Đất, tạo ra cảm giác nặng hơn đáng kể cho sinh vật sống.
- Áp suất khí quyển: Nếu có bầu khí quyển tương tự Trái Đất, áp suất khí quyển trên Gliese 667Cc có thể cao hơn vài lần. Trong trường hợp khí quyển kiểu sao Kim, áp suất có thể lớn hơn vài trăm lần so với Trái Đất.
Tuy nhiên, sự sống luôn có khả năng thích nghi với điều kiện khắc nghiệt. Các loài như gấu nước (Tardigrades) đã chứng minh khả năng sinh tồn đáng kinh ngạc trong môi trường khắc nghiệt, từ nhiệt độ cực thấp đến phóng xạ cao. Do đó, ngay cả khi điều kiện trên Gliese 667Cc không hoàn toàn lý tưởng, vẫn có khả năng tồn tại sự sống dưới một dạng nào đó.
Kết Luận
Gliese 667Cc là một hành tinh đầy tiềm năng, mở ra những hy vọng mới về sự sống ngoài Trái Đất. Dù đối diện với một số thách thức, hành tinh này vẫn là một mục tiêu quan trọng trong hành trình khám phá vũ trụ. Việc tiếp tục quan sát và nghiên cứu Gliese 667Cc sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự đa dạng của các hành tinh và khả năng tồn tại sự sống trong vũ trụ bao la.
Tài liệu tham khảo:
- Anglada-Escudé, G., et al. (2012). A planetary system with three super-Earths orbiting the star Gliese 667C. The Astrophysical Journal Letters, 751(1), L16.
- Various websites on exoplanets and Gliese 667Cc such as NASA Exoplanet Archive and Space.com.