Chào mừng quý vị đến với chuyên mục “Những Lời Dạy Cổ Xưa”, nơi chúng ta cùng nhau khám phá và suy ngẫm về những giá trị tinh thần vượt thời gian. Hôm nay, chúng ta sẽ đi sâu vào một tác phẩm kinh điển của văn học Trung Hoa, “Tây Du Ký”, để giải mã một chi tiết gây nhiều tranh cãi: vì sao Phật Tổ lại bị cho là “nhận hối lộ”? Thông qua việc phân tích các tầng ý nghĩa ẩn chứa trong tác phẩm, chúng ta sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về quá trình tu tập và những bài học mà “Tây Du Ký” muốn gửi gắm.
Tây Du Ký, một tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ người Việt, không chỉ là câu chuyện phiêu lưu kỳ thú của thầy trò Đường Tăng mà còn là một ẩn dụ sâu sắc về hành trình tu tập của mỗi con người. Trong đó, chi tiết Phật Tổ “nhận hối lộ” đã gây ra nhiều tranh cãi và hiểu lầm. Vậy ý nghĩa thực sự của chi tiết này là gì? Liệu có phải Ngô Thừa Ân đang cố tình bôi nhọ đạo Phật? Chúng ta hãy cùng nhau đi tìm câu trả lời.
Phân Tích Biểu Tượng và Ý Nghĩa Các Nhân Vật
Trước khi đi vào chi tiết gây tranh cãi, chúng ta hãy cùng nhau phân tích ý nghĩa tượng trưng của các nhân vật chính trong Tây Du Ký:
- Đường Tăng (Trần Huyền Trang): Đại diện cho ý chí tu tập, sự kiên trì và lòng từ bi. Tên thật của ngài là Trần Huyền Tráng, pháp danh Tam Tạng, tức là ba kho chứa: Tiểu thừa, Đại thừa và Tối thượng thừa, đồng thời cũng tượng trưng cho Phật, Pháp, Tăng.
- Tôn Ngộ Không (Hầu Vương): Tượng trưng cho cái tâm lăng xăng, không ngừng nghỉ của con người. Tuy nhiên, trong cái “lăng xăng” đó lại ẩn chứa Phật tánh, sự thông tuệ.
- Trư Bát Giới: Đại diện cho những dục vọng, tham sân si của con người. Đó là những thứ cản trở con đường tu tập.
- Sa Tăng: Tượng trưng cho sự siêng năng, cần cù, luôn nỗ lực tu tập để đạt được sự thanh tịnh.
Trong tác phẩm, hành trình thỉnh kinh của thầy trò Đường Tăng chính là một ẩn dụ cho quá trình tu tập của một hành giả theo Thiền tông. Hầu Vương, hay Tôn Ngộ Không, chính là nhân vật trung tâm thể hiện rõ nhất quá trình này.
Tôn Ngộ Không
Hành Trình Tu Tập Của Tôn Ngộ Không
Hành trình của Tôn Ngộ Không có thể chia thành các giai đoạn:
- Hình Thành: Hầu Vương được sinh ra từ ngũ hành (kim, mộc, thủy, hỏa, thổ), tượng trưng cho sự hình thành của một con người.
- Tìm Học: Hầu Vương tìm đến Bồ Đề Tổ Sư (đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni), đại diện cho việc tìm kiếm tri thức và tu tập. Tại đây, ngài học được các phép thần thông và được đặt tên là Tôn Ngộ Không, tức người tu hành đạt được lý thông. Đây là giai đoạn tu theo Nhị thừa, còn chấp có và chấp không.
- Kiêu Ngạo: Tôn Ngộ Không trở nên kiêu ngạo, cho mình là hơn hết, phá luật tự nhiên của nhân quả, đại náo thiên cung, tượng trưng cho cái ngã chấp quá lớn.
- Bị Giam Cầm: Phật Tổ Như Lai giam Tôn Ngộ Không dưới núi Ngũ Hành Sơn 500 năm, tượng trưng cho việc con người còn bị giam hãm trong ngũ uẩn (sắc, thụ, tưởng, hành, thức).
- Giác Ngộ: Nhờ sự dẫn dắt của Bồ Tát Quán Thế Âm, Tôn Ngộ Không nhận ra tánh chân không, hiểu được nhân duyên, nhân quả và tánh Phật thanh tịnh. Lúc này, ngài mới thực sự phá bỏ được Ngũ Hành Sơn và trở thành Tôn Hành Giả – người tu hành chân chính.
- Thỉnh Kinh: Tôn Hành Giả cùng thầy trò Đường Tăng đi thỉnh kinh, tượng trưng cho việc mang giáo lý Phật pháp truyền bá đến thế gian.
- Thần Cận Như Lai: Tôn Ngộ Không tiếp cận được với Đức Phật, biểu thị sự đạt đến Phật tánh, một cảnh giới không thể diễn tả bằng lời.
Đường Tăng và các đệ tử
Giải Mã Chi Tiết “Phật Tổ Nhận Hối Lộ”
Trong Tây Du Ký, chi tiết Phật Tổ ra lệnh cho hai tôn giả Ca Diếp và A Nan đòi quà của thầy trò Đường Tăng khiến nhiều người hiểu lầm rằng Phật Tổ “nhận hối lộ”. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu Phật học, đây thực chất là một phép ẩn dụ sâu sắc.
- Bát Vàng: Chiếc bát vàng mà Đường Tăng được vua Đường Thái Tông ban tặng, tượng trưng cho sự danh vọng, của cải và những dục vọng thế tục mà con người cần phải từ bỏ để đạt được sự giải thoát.
- Kinh Vô Tự: Việc thầy trò Đường Tăng ban đầu nhận được kinh không chữ, ngụ ý rằng nếu tâm chưa thực sự thanh tịnh, chưa buông bỏ được những chấp trước thì dù có đọc kinh cũng không thể hiểu được ý nghĩa sâu xa của Phật pháp.
- Trao Bát Vàng: Khi Đường Tăng trao chiếc bát vàng để đổi lấy chân kinh, đó chính là biểu hiện của sự buông bỏ mọi chấp trước, không còn bị ràng buộc bởi thế tục, từ đó mới có thể thực sự thấu hiểu Phật pháp.
Phật Tổ
Thông Điệp Sâu Xa Của Tây Du Ký
Như vậy, chi tiết “Phật Tổ nhận hối lộ” không phải là sự bôi nhọ đạo Phật mà là một cách để Ngô Thừa Ân truyền tải những bài học sâu sắc về quá trình tu tập:
- Buông bỏ chấp trước: Để đạt được sự giải thoát, con người cần phải buông bỏ những chấp trước về danh vọng, của cải, tình cảm.
- Tâm thanh tịnh: Chỉ khi tâm thực sự thanh tịnh, không còn bị ràng buộc bởi những dục vọng thế tục, con người mới có thể thấu hiểu được Phật pháp.
- Hành trình tu tập: Quá trình tu tập là một hành trình gian khổ, đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực và lòng quyết tâm cao độ.
Tây Du Ký không chỉ là một câu chuyện giải trí mà còn là một kho tàng tri thức, một cẩm nang hướng dẫn con người trên con đường tìm về chân lý. Dù cho cách tiếp cận và diễn giải có thể khác nhau, giá trị tinh thần và những bài học mà tác phẩm này mang lại vẫn còn nguyên vẹn và ý nghĩa cho đến ngày nay.
Kết Luận
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về ý nghĩa sâu xa của chi tiết “Phật Tổ nhận hối lộ” trong Tây Du Ký. Hy vọng rằng, những phân tích này đã giúp quý vị có một góc nhìn mới về tác phẩm kinh điển này, đồng thời cũng là dịp để chúng ta suy ngẫm về hành trình tu tập của chính mình. Hãy tiếp tục theo dõi chuyên mục “Những Lời Dạy Cổ Xưa” để khám phá thêm nhiều kiến thức và giá trị tinh thần sâu sắc khác.
Tài Liệu Tham Khảo
- Tây Du Ký – Ngô Thừa Ân
- Các bài giảng và phân tích về Phật pháp của các vị cao tăng, học giả uy tín.