: Hành Trình Giác Ngộ và Những Thử Thách){kind=link}
Chào mừng quý độc giả đến với chuyên mục “Những lời dạy cổ xưa” trên dinhbaochau.com, nơi chúng tôi khai thác và diễn giải những tinh hoa từ các kinh điển Phật giáo và Thiên Chúa giáo. Hôm nay, chúng ta cùng nhau tìm hiểu một đoạn trích đầy ý nghĩa từ tác phẩm “Đường Xưa Mây Trắng” của Hòa Thượng Thích Nhất Hạnh, một tác phẩm tái hiện một cách sinh động hành trình hoằng pháp và những giáo lý sâu sắc của Đức Phật.
Cuộc Gặp Gỡ và Đối Thoại Với Các Bà La Môn
Sau khi rời Narada, Đức Phật đến Chim Bà, thành phố lớn nhất của xứ Sương Già. Nơi đây, dân cư đông đúc, cây cỏ xanh tươi, và có một hồ sen nở rộ. Tin Phật đến lan truyền, người dân lũ lượt kéo đến thăm. Trong số đó có chủng Đức, một thanh niên Bà La Môn nổi tiếng thông minh. Các Bà La Môn khác ngăn cản, nhưng chủng Đức quyết tâm đến gặp, không phải để đối đầu mà để học hỏi.
Đức Phật ân cần hỏi chủng Đức về những điều kiện để trở thành một Bà La Môn chân chính. Chủng Đức, với kiến thức uyên bác, đưa ra năm điều kiện: dung sắc đẹp đẽ, kỹ thuật tụng chú, huyết thống trong sạch bảy đời, đức hạnh, và tuệ giác.
Đức Phật tiếp tục đặt câu hỏi, điều gì là căn bản? Sau một hồi suy ngẫm, chủng Đức nhận ra đức hạnh và tuệ giác mới là hai điều kiện cốt lõi. Các điều kiện khác không mang tính quyết định. Điều này làm cho 500 vị Bà La Môn khác bất bình, họ cho rằng chủng Đức đã phản bội lại niềm tin của họ.
Đức Phật can thiệp, cho phép chủng Đức tiếp tục đối thoại. Chủng Đức đưa ra một ví dụ: một thanh niên Bà La Môn có đủ dung sắc, kỹ thuật tụng chú, huyết thống thanh tịnh, nhưng nếu phạm giới, thì ba điều kiện đó còn ý nghĩa gì? Chỉ có đức hạnh và tuệ giác mới là căn bản. Quần chúng đồng tình, vang lên tiếng hoan hô.
Đức Phật tiếp tục hỏi về mối quan hệ giữa giới hạnh và tuệ giác. Chủng Đức trả lời, giống như tay rửa tay, chân rửa chân, hai yếu tố này nâng đỡ và phát triển lẫn nhau. Nhờ giới hạnh mà tuệ giác thêm sáng tỏ và nhờ tuệ giác mà giới hạnh thêm thanh tịnh.
Cuối cùng, chủng Đức xin Phật chỉ dạy làm sao để phát triển giới hạnh và tuệ giác đến mức viên mãn. Đức Phật dạy về tam học: giới, định, tuệ và pháp quán duyên sinh để phá chấp, cắt đứt những sợi dây tham ái, hờn giận, si mê, để đạt tới giải thoát và an lạc. Chủng Đức quy y Phật, Pháp, Tăng, xin Phật và giáo đoàn về nhà thọ trai.
Phong Trào Thanh Niên và Các Giáo Phái Thời Bấy Giờ
Cuộc đàm thoại giữa Đức Phật và chủng Đức đã tạo nên một làn sóng ảnh hưởng lớn, thu hút nhiều người trẻ tuổi Bà La Môn. Nhiều thanh niên Bà La Môn nổi tiếng khác, như Impasta và thầy Bodekara, cũng đã quy y Tam Bảo. Tuy nhiên, sự lan rộng của Phật pháp cũng khiến cho các nhà lãnh đạo Bà La Môn và các giáo phái khác thêm bất mãn.
Đại đức Cát Tường đã có dịp tìm hiểu về các giáo phái đương thời, bao gồm:
- Phái của đạo sĩ Boganic espa: Chủ trương hoài nghi về luân lý, cho rằng thiện ác chỉ là thói quen.
- Phái của đạo sĩ mccurry guzaarish: Chủ trương thuyết tất nhiên, cho rằng vận mệnh con người do tự nhiên sắp đặt.
- Phái của đạo sĩ Akita Safari: Chủ trương thuyết duy vật thuần túy, cho rằng con người chỉ là sự kết hợp của đất, nước, lửa, không khí và sau khi chết thì không còn gì.
- Phái của đạo sĩ Bà cuda gaskelliana: Chủ trương thuyết bất diệt, cho rằng tâm và thân con người không thể hủy diệt, chỉ là sự kết hợp và tan rã của bảy yếu tố.
- Phái của đạo sĩ jiangya brescia: Chủ trương thuyết thích ứng, cho rằng chân lý tùy thuộc vào trường hợp, không gian, thời gian.
- Phái của đạo sĩ Germain abuja: Chủ trương thực hành khổ hạnh cực đoan.
- Phái của đạo sĩ berthe: Chủ trương thuyết Nhị Nguyên, cho rằng mạn và phi mạn là nền tảng của vũ trụ.
Các giáo đoàn du sĩ cũng có nhiều liên hệ với giáo đoàn Khất Sĩ của Phật, dù có nhiều điểm khác biệt, đặc biệt là về thái độ chống đối các giáo đoàn khác.
Bài Học Về Sự Ràng Buộc và Ý Nghĩa của Việc Tu Tập
Đức Phật trở về Xá Vệ và cư trú tại tu viện Đông viên. Nữ thí chủ Visakha đến tìm Phật trong một buổi sáng, đầu tóc ướt đẫm vì khóc thương cháu nội mới mất. Đức Phật đã chia sẻ với Visakha về sự ràng buộc và khổ đau:
“Nếu con cháu bà nhiều như dân số ở Xá Vệ này, thì ngày nào tóc tai và quần áo của bà cũng ướt đẫm như thế này. Càng thương nhiều càng bị ràng buộc nhiều, càng bị ràng buộc nhiều thì càng khổ đau nhiều.”
Visakha hiểu ra chân lý và không còn muốn con cháu đông đúc như dân số ở Xá Vệ nữa. Phật dạy Visakha rằng việc tu học theo giáo pháp quan trọng hơn là việc diện kiến thân thể người.
Đại đức A Nan Đà xin phép Phật trồng một cây bồ đề để các đệ tử có thể chiêm bái khi không có Phật ở tu viện.
Đạo Lý Duyên Sinh và 12 Nhân Duyên
Đức Phật dạy về đạo lý duyên sinh, một đạo lý rất chi li và thâm sâu. Người nói đến 12 nhân duyên, chuỗi mắt xích của sinh tử, người khuyên các đệ tử quán chiếu về tự tính duyên sinh để thấy rõ mối liên hệ giữa mọi sự vật. “Cái này có vì cái kia có, cái này không vì cái kia không, cái này sinh vì cái kia sinh, cái này diệt vì cái kia diệt.”
Phật giải thích về nhân duyên, tăng thượng duyên, vô gián duyên và sở duyên. Người dạy rằng: “Sở dĩ có khổ đau là vì có sinh tử, mà tại sao có sinh tử, là vì có vô minh. Khi quán chiếu và thấy được tự tính duyên khởi của vạn pháp thì ta sẽ tiêu trừ được vô minh.”
Phật giảng về 12 nhân duyên: vô minh, hành, thức, danh sắc, lục nhập, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sinh, và lão tử. Quán chiếu về 12 nhân duyên có thể giúp ta thoát khỏi vòng luân hồi sinh tử.
Những Thử Thách và Sự Bảo Vệ Của Chánh Pháp
Trong mùa an cư năm đó, Phật bị một nhóm Bà La Môn âm mưu trả thù bằng cách vu cáo. Họ tìm được một cô gái tên Chiên già, dàn dựng một màn kịch để vu oan cho Phật có con với cô. Tuy nhiên, sự thật đã được phơi bày khi một miếng gỗ giả trong bụng Chiên Già rơi xuống.
Đức Phật giảng về đạo lý giác ngộ, có khả năng công phá những thành trì kiên cố nhất của vô minh. Giống như tiếng gầm của sư tử, đạo lý giác ngộ đánh tan những tà thuyết, đưa nhân gian ra khỏi màn lưới của những lý luận sai lầm.
Phật chỉ ra ba cạm bẫy lớn: dục lạc, kiến thức, và ý niệm hữu ngã. Đạo lý duyên khởi là con đường giúp con người ra khỏi mọi cố chấp và cạm bẫy.
Kết Luận
Đoạn trích này không chỉ kể lại những sự kiện xảy ra trong cuộc đời Đức Phật mà còn truyền tải những giáo lý sâu sắc về sự vô thường, duyên sinh, và con đường giải thoát. Những lời dạy này không chỉ hữu ích cho những người muốn tu tập mà còn mang lại giá trị cho tất cả những ai muốn tìm kiếm sự bình an và hạnh phúc trong cuộc sống.
Hãy tiếp tục theo dõi những bài viết tiếp theo trên dinhbaochau.com để khám phá thêm nhiều điều thú vị và ý nghĩa từ kho tàng tri thức của nhân loại.