Thời Tam Quốc, giai đoạn lịch sử đầy biến động và tranh đấu, đã sản sinh ra vô số anh hùng hào kiệt, trong đó không thể không nhắc đến những quân sư tài ba, những người đóng vai trò then chốt trong việc định hình cục diện chính trị và quân sự. Bài viết này sẽ điểm qua 6 vị quân sư kiệt xuất nhất thời Tam Quốc, những bộ óc lỗi lạc đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Trung Hoa: Bàng Thống, Tư Mã Ý, Chu Du, Quách Gia, Lục Tốn và Gia Cát Lượng.
Bàng Thống: Phượng Sồ Tài Năng Yểu Mệnh
Bàng Thống, tự Sĩ Nguyên, hiệu Phượng Sồ tiên sinh, là một mưu sĩ tài năng cuối thời Đông Hán, đầu thời Tam Quốc. Ông nổi tiếng với tài năng được so sánh ngang hàng với Gia Cát Lượng. Tư Mã Huy, Thủy Kính tiên sinh từng nhận xét: “Ngọa Long, Phượng Sồ, được một trong hai người có thể định thiên hạ”. Bàng Thống nổi tiếng với kế liên hoàn trong trận Xích Bích, góp phần quan trọng vào chiến thắng của liên quân Tôn Lưu trước Tào Tháo. Sau này, ông theo phò Lưu Bị, cùng Pháp Chính mưu chiếm Tây Thục, nhưng không may tử trận tại đồi Lạc Phượng khi tuổi đời còn trẻ. Dù sự nghiệp ngắn ngủi, tài năng của Bàng Thống vẫn được người đời sau ngưỡng mộ.
Tư Mã Ý: Nhà Chính Trị, Quân Sự Đa Mưu Túc Trí
Tư Mã Ý, tự Trọng Đạt, là một nhà chính trị, nhà quân sự kiệt xuất, người đặt nền móng cho nhà Tây Tấn thay thế nhà Ngụy. Ông nổi tiếng với những chiến dịch phòng thủ thành công trước các cuộc Bắc phạt của Gia Cát Lượng. Tư Mã Ý được xem là đối thủ xứng tầm của Gia Cát Khổng Minh, cả hai đã tạo nên những cuộc đối đầu kinh điển trong lịch sử Tam Quốc. Ngoài khả năng quân sự, Tư Mã Ý còn là một nhà chính trị mưu lược, ông từng bước thâu tóm quyền lực trong triều đình nhà Ngụy, mở đường cho con cháu sau này lập nên nhà Tấn, thống nhất Trung Hoa. Với những công lao và ảnh hưởng to lớn, Tư Mã Ý được truy tôn miếu hiệu Cao Tổ, trở thành một nhân vật lịch sử quan trọng.
Chu Du: Mỹ Chu Lang Văn Võ Toàn Tài
Chu Du, tự Công Cẩn, được người đương thời gọi là Chu Lang, là một danh tướng khai quốc công thần của nước Ngô. Ông nổi tiếng với tài năng quân sự xuất chúng, đặc biệt trong thủy chiến. Chu Du được biết đến với chiến thắng vang dội tại Xích Bích trước quân Tào Tháo, một trong những trận chiến lớn nhất thời Tam Quốc. Trong Tam Quốc diễn nghĩa, La Quán Trung xây dựng hình tượng Chu Du có phần đố kỵ với Gia Cát Lượng, tuy nhiên, theo Tam Quốc chí, Chu Du là một người tính tình khoáng đạt, đại lượng, được mọi người kính trọng. Sự ra đi của Chu Du ở tuổi 35 là một tổn thất lớn cho Đông Ngô, khiến cục diện Tam Quốc có thể đã rẽ sang một hướng khác nếu ông còn sống thêm.
Quách Gia: Mưu Sĩ Tài Ba Của Tào Tháo
Quách Gia, tự Phụng Hiếu, là một nhà chiến lược và quân sư trọng yếu của Tào Tháo trong thời kỳ cuối nhà Đông Hán và đầu Tam Quốc. Trong suốt 11 năm phò tá Tào Tháo, ông đã có những đóng góp to lớn vào các chiến thắng trước các lãnh chúa đối địch như Lã Bố, Viên Thiệu và các bộ tộc phương Bắc. Với tài năng và mưu lược của mình, Quách Gia trở thành một trong những bộ hạ được Tào Tháo tin tưởng và yêu quý nhất. Đặc biệt, trong trận Quan Độ, những phân tích và lời khuyên của Quách Gia đã góp phần quan trọng vào chiến thắng quyết định của Tào Tháo. Quách Gia được đánh giá là một trong những mưu sĩ xuất sắc nhất thời Tam Quốc, không hề thua kém Gia Cát Lượng.
Lục Tốn: Vị Tướng Tài Ba Của Đông Ngô
Lục Tốn, tự Bá Ngôn, là một tướng lĩnh và quân sư của Đông Ngô, nổi tiếng với chiến thắng Di Lăng trước quân Thục Hán của Lưu Bị năm 222. Trong trận chiến này, Lục Tốn đã thể hiện tài năng chỉ huy quân sự và chiến lược quân sự tài tình khi lợi dụng địa hình và thời tiết để gây thiệt hại nặng nề cho quân Thục. Trước đó, ông cũng bày kế giúp Lã Mông chiếm Kinh Châu, giết Quan Vũ, làm phá sản kế hoạch của Gia Cát Lượng. Sau chiến thắng Di Lăng, Lục Tốn nhiều lần đánh đuổi quân Ngụy, bảo vệ thành công Đông Ngô. Ông cũng được cho là người đưa ra câu nói nổi tiếng “lấy dân làm gốc”, thể hiện tư tưởng quan trọng về vai trò của dân trong sự hưng thịnh của quốc gia.
Gia Cát Lượng: Vạn Đại Quân Sư Của Mọi Thời Đại
Gia Cát Lượng, là một nhà chính trị, nhà quân sự, nhà ngoại giao kiệt xuất, nổi tiếng với tài tiên tri và những mưu lược thần kỳ. Ông được hậu thế phong là “Vạn đại quân sư”. Gia Cát Lượng không chỉ là một mưu sĩ tài ba mà còn là một nhà phát minh, người đã tạo ra nhiều loại vũ khí và công cụ hỗ trợ quân sự, góp phần vào sự phát triển của Thục Hán. Từ khi còn ở ẩn, Gia Cát Lượng đã tiên đoán cục diện thiên hạ chia ba và đưa ra Long Trung đối sách, trở thành kim chỉ nam cho sự nghiệp của Lưu Bị. Sau này, ông là người chủ trương liên kết với Đông Ngô để chống Tào, giúp Lưu Bị chiếm nhiều Châu quận, xây dựng cơ nghiệp Thục Hán. Cuộc đời và sự nghiệp của Gia Cát Lượng vẫn luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho hậu thế, khẳng định vị thế của ông là một trong những nhân vật vĩ đại nhất lịch sử Trung Quốc. Ông cũng là nhân vật duy nhất được tất cả các kỳ tài khác thừa nhận tài năng, Chu Du từng than “trời đã sinh Du sao còn sinh Lượng”, Tư Mã Ý cũng phải thừa nhận “xét về tài trí ta không sao bằng Khổng Minh”.
Thời Tam Quốc loạn lạc đã sản sinh ra những nhân tài kiệt xuất, những mưu thần mãnh tướng lưu danh thiên cổ. Tài năng, mưu trí, những quyết sách và chiến công của họ sẽ mãi là bài học cho hậu thế. Những vị quân sư tài ba này đã góp phần làm nên một giai đoạn lịch sử đầy kịch tính và hấp dẫn, và họ sẽ còn được nhắc đến trong nhiều thế kỷ tới.