Tào Tháo, một nhà chính trị, quân sự kiệt xuất, người đặt nền móng cho nhà Ngụy thời Tam Quốc, không chỉ nổi tiếng với tài thao lược mà còn được biết đến là bậc thầy trong nghệ thuật dùng người. Vậy, đạo dùng người của Tào Tháo là gì? Vì sao ông lại thành công đến vậy? Bài viết này sẽ đi sâu phân tích những khía cạnh cốt lõi trong cách dùng người của Tào Tháo, từ đó rút ra những bài học giá trị cho đến ngày nay.
Tào Tháo Chiêu Mộ Nhân Tài: Không Câu Nệ Xuất Thân
Dưới trướng Tào Tháo ban đầu có rất nhiều mưu sĩ tài giỏi như Tuân Úc, Tuân Du, Giả Hủ, Quách Gia, trình Dục… Điều đáng nói là hầu hết những người này đều chủ động tìm đến Tào Tháo. Chẳng hạn như Tuân Úc, người đã nhận thấy Viên Thiệu không có khả năng thành nghiệp lớn nên đã quyết định rời đi. Tào Tháo khi đó chỉ là Thái thú quận Duyện nhưng đã chiêu mộ được Tuân Úc, một người tài giỏi được ví như Trương Lương thời Hán. Hay như việc Tào Tháo nghe theo lời Tuân Úc, đón Hán Hiến Đế về Hứa Đô, từ đó tạo dựng được thanh thế và có được Tuân Úc trở thành tổng tham mưu trưởng.
Tuấn Du, một người tài giỏi khác, cũng chủ động tìm đến Tào Tháo sau khi nhận thấy Tào Tháo là người có thể kiến tạo nghiệp lớn. Rồi đến Trình Dục, dù ban đầu không mấy thiện cảm với Tào Tháo nhưng khi nhận thấy Tào Tháo là minh chủ, ông đã quyết định xuống núi phò tá. Quách Gia, một mưu sĩ nổi tiếng, cũng đánh giá cao Tào Tháo và cho rằng Viên Thiệu không biết cách dùng người. Quách Gia từng nhận xét Viên Thiệu tuy có chiêu mộ nhân tài nhưng không biết trọng dụng, quyết đoán nên khó thành đại nghiệp.
“Biết Người, Dùng Đúng”: Nguyên Tắc Vàng Trong Đạo Dùng Người Của Tào Tháo
Tam Quốc Chí đã tóm gọn đạo dùng người của Tào Tháo bằng 16 chữ: “Dụng nhân như khí, các tận kỳ tài, bất kế hiềm khích, nạp phản chi đồ.” (Dùng người như dùng đồ vật, ai cũng được dùng hết tài năng, không kể hiềm khích, thu nạp cả người phản bội). Tào Tháo biết rõ ai là nhân tài, họ có tài năng gì, phù hợp với vị trí nào. Ông không câu nệ xuất thân, miễn là có tài đều được trọng dụng.
- Biết người: Tào Tháo hiểu rõ năng lực của từng người, từ đó giao việc đúng người, đúng tài. Những người thanh liêm chính trực như Thôi Diễm, Mao Giới được giao trọng trách tuyển chọn quan lại. Những người chịu thương chịu khó, chịu được điều oán trách như Tạo Chi, Nhậm Tuấn lại được giao trông coi đồn điền.
- Dùng đúng: Tào Tháo không gò bó người tài vào một vị trí nhất định. Ông biết ai có tài về mặt nào, từ đó giao cho họ những công việc phù hợp để họ phát huy tối đa năng lực. Ông không lãng phí nhân tài, mà đặt họ vào những vị trí có thể phát huy tốt nhất khả năng của mình.
Ngay cả một người không mấy thiện cảm với Tào Tháo như Triệu Tống cũng phải thừa nhận rằng Tào Tháo dùng người rất giỏi, ai cũng xứng với chức vụ của mình. Điều này cho thấy Tào Tháo không thành công ngẫu nhiên mà là kết quả của việc biết người, dùng người một cách khoa học.
Thành Tâm, Tín Nhiệm: Nền Tảng Của Sự Trung Thành
Tào Tháo sống trong thời loạn lạc, lòng người dao động, đạo đức suy đồi. Để có được sự trung thành của nhân tài, Tào Tháo đã lấy thành tâm và tín nhiệm làm gốc. Ông hiểu rõ rằng, lòng tin là yếu tố quan trọng để gắn kết mọi người.
- Thành tâm: Tào Tháo luôn thể hiện sự thành tâm của mình đối với các bộ hạ. Ông khoan dung với Trương Tú, trọng đãi tất cả những kẻ từng phản bội mình. Điều này cho thấy Tào Tháo không hề nhỏ nhen, mà luôn đặt lợi ích chung lên trên những hiềm khích cá nhân.
- Tín nhiệm: Tào Tháo luôn tin tưởng vào khả năng của bộ hạ, giao cho họ những trọng trách lớn. Ông không nghi ngờ, không xét nét, mà luôn đặt niềm tin vào những người mình đã lựa chọn. Điều này giúp cho các bộ hạ của ông có thêm động lực, hăng hái lập công, và ngày càng trung thành với Tào Tháo.
Sự thành tâm và tín nhiệm của Tào Tháo đã đổi lại sự trung thành và tận tụy của các tướng sĩ. Điển hình như Vũ Cấm, dù bị Tào Tháo nghi ngờ nhưng vẫn hết lòng trung thành, lập nhiều chiến công lớn.
Thưởng Phạt Phân Minh, Lấy Mình Làm Gương
Tào Tháo nổi tiếng với sự nghiêm minh trong thưởng phạt. Ông không thưởng bừa bãi, mà luôn có những quy tắc rõ ràng. Người có công lớn sẽ được thưởng xứng đáng, kẻ phạm lỗi sẽ bị trừng phạt nghiêm khắc.
- Thưởng xứng đáng: Tào Tháo ban thưởng không chỉ là vật chất mà còn là sự ghi nhận công lao của các tướng sĩ. Khi Từ Hoảng lập công lớn, Tào Tháo đã đích thân ra doanh trại đón tiếp, mở tiệc lớn ăn mừng và khen ngợi công lao của ông trước toàn quân.
- Phạt nghiêm minh: Tào Tháo không dung túng cho bất kỳ ai phạm lỗi, kể cả bản thân mình. Ông từng ban lệnh không được đi trên ruộng lúa, nhưng ngựa của ông lại giẫm vào. Tào Tháo đã tự mình lấy kiếm cắt tóc để chịu phạt, từ đó tạo được sự tin tưởng của quân sĩ.
Việc Tào Tháo luôn làm gương, thưởng phạt phân minh đã giúp cho quân đội của ông kỷ luật, đoàn kết và luôn chiến thắng.
Khiêm Tốn, Lắng Nghe, Tiếp Thu Ý Kiến
Tào Tháo không bao giờ cho mình là đúng. Ông luôn lắng nghe ý kiến của bộ hạ, kể cả những ý kiến trái chiều. Nếu thấy mình sai, ông sẵn sàng kiểm điểm, xin lỗi và cảm tạ những người đã góp ý cho mình.
- Lắng nghe ý kiến: Tào Tháo luôn sẵn sàng lắng nghe ý kiến của người khác, kể cả những người có địa vị thấp hơn mình. Ông không hề tỏ ra kiêu căng, tự mãn, mà luôn tôn trọng ý kiến của mọi người.
- Tiếp thu ý kiến: Tào Tháo không bảo thủ, mà luôn sẵn sàng tiếp thu những ý kiến đúng đắn. Khi Tưởng Tế không tán thành việc di dời dân chúng, Tào Tháo đã không nghe theo. Đến khi thấy mình sai, ông đã cười và nói với Tưởng Tế rằng mình đã sai lầm.
Sự khiêm tốn và khả năng tiếp thu ý kiến của Tào Tháo đã giúp ông ngày càng hoàn thiện bản thân, đồng thời tạo được sự gắn bó của các bộ hạ.
Đạo Dùng Người Của Tào Tháo: Hơn Cả Thuật, Đó Là Đạo
Đạo dùng người của Tào Tháo không chỉ là những kỹ năng, thủ thuật, mà còn là sự thấu hiểu lòng người, là sự cảm thông, khoan dung và bao dung. Ông hiểu rõ rằng, muốn có được nhân tài, phải đối xử với họ bằng sự chân thành, bằng tấm lòng nhân ái.
- Nhân tâm: Tào Tháo hiểu rõ, nhân tâm là gốc rễ của mọi thành công. Ông luôn đặt lợi ích của người khác lên trên lợi ích của bản thân, tạo dựng được sự tin tưởng và yêu mến của mọi người.
- Khoan dung: Tào Tháo hiểu rõ, con người ai cũng có khuyết điểm. Ông không quá khắt khe với những lỗi lầm nhỏ, mà luôn sẵn sàng tha thứ và bao dung. Chính sự khoan dung của ông đã giúp cho nhiều người có cơ hội sửa sai, lập công chuộc tội.
- Thấu hiểu: Tào Tháo hiểu rõ, con người không ai hoàn hảo. Ông không đòi hỏi những người xung quanh phải tuyệt đối hoàn hảo, mà luôn tạo điều kiện để họ phát huy hết khả năng của mình.
Sự thấu hiểu lòng người đã giúp Tào Tháo trở thành một nhà lãnh đạo tài ba, một bậc thầy trong nghệ thuật dùng người.
Bài Học Đắt Giá Từ Đạo Dùng Người Của Tào Tháo
Đạo dùng người của Tào Tháo không chỉ là những bài học lịch sử mà còn mang giá trị thời đại. Những nguyên tắc mà ông đã áp dụng như biết người, dùng đúng, thành tâm, tín nhiệm, thưởng phạt phân minh, khiêm tốn lắng nghe, vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội hiện đại. Việc hiểu và áp dụng những nguyên tắc này sẽ giúp chúng ta trở thành những nhà lãnh đạo giỏi, có thể xây dựng được những đội ngũ đoàn kết, vững mạnh và đạt được nhiều thành công hơn trong cuộc sống.
Tào Tháo không chỉ là một nhà quân sự tài ba mà còn là một nhà lãnh đạo xuất sắc, một bậc thầy trong nghệ thuật dùng người. Những bài học từ đạo dùng người của ông vẫn còn nguyên giá trị và soi sáng cho đến ngày nay. Hãy cùng nhau học hỏi và áp dụng những nguyên tắc này để trở thành những nhà lãnh đạo tài ba và thành công.