Trận Xích Bích không chỉ là một trận thủy chiến kinh thiên động địa mà còn là một bản lề lịch sử, đánh dấu bước ngoặt quan trọng, hình thành cục diện Tam Quốc phân tranh kéo dài hàng thập kỷ. Sau khi quét sạch tàn dư Viên Thiệu ở Hà Bắc và bình định các chư hầu, Tào Tháo, vị bá chủ Trung Nguyên hùng mạnh, đã quyết tâm nam tiến, thôn tính Kinh Châu và Giang Đông, hoàn thành giấc mộng thống nhất thiên hạ. Tuy nhiên, ý đồ này đã vấp phải sự kháng cự quyết liệt, dẫn đến trận chiến Xích Bích lịch sử, nơi mà Tào Tháo phải nếm trải thất bại thảm hại, mở ra cục diện Tam Quốc phân tranh.
Kinh Châu – Điểm Mấu Chốt Chiến Lược
Sau chiến thắng Quan Độ, Tào Tháo đã củng cố vững chắc vị thế của mình ở Trung Nguyên, nắm trong tay triều đình Đông Hán. Để tiếp tục bành trướng thế lực, Tào Tháo quyết định Nam tiến, với mục tiêu trước mắt là Kinh Châu, nơi do Lưu Biểu trấn giữ. Kinh Châu có vị trí chiến lược quan trọng, là cửa ngõ kết nối các vùng đất, đóng vai trò căn cứ địa vững chắc, giúp Tào Tháo dễ dàng tiến quân ra bốn phương. Việc chiếm được Kinh Châu đồng nghĩa với việc Tào Tháo sẽ loại bỏ được một mối đe dọa lớn, đồng thời có bàn đạp để tấn công Giang Đông của Tôn Quyền.
Lưu Bị, lúc này đang nương nhờ Lưu Biểu, cũng nhận thức được tầm quan trọng của Kinh Châu và nuôi tham vọng chiếm giữ vùng đất này. Gia Cát Lượng cũng đã đưa ra Long Trung đối sách, trong đó Kinh Châu đóng vai trò then chốt để hình thành thế chân vạc. Tôn Quyền, dù đang có xung đột với Lưu Biểu ở Kinh Châu, cũng nhận thức được mối nguy hiểm từ Tào Tháo, luôn tìm cách củng cố thế lực và chuẩn bị cho cuộc chiến có thể xảy ra.
Lưu Bị Đại Bại Ở Trường Bản
Tháng 7 năm 208, Tào Tháo dẫn đại quân từ Nghiệp Thành nam tiến. Nhận thấy sự nguy cấp, Lưu Bị quyết định rút quân về phía nam, đồng thời gửi thư cầu cứu Tôn Quyền. Tuy nhiên, quân Tào với tốc độ hành quân thần tốc đã đuổi kịp Lưu Bị tại Trường Bản. Tại đây, quân Lưu Bị đại bại, dân chúng ly tán, gia quyến thất lạc. Triệu Vân tả xung hữu đột, một mình xông pha trận địa, cứu được ấu chúa A Đẩu và cam phu nhân, lập nên chiến công hiển hách. Trương Phi dũng mãnh chặn hậu, phá cầu Trường Bản, giúp quân Lưu Bị và dân chúng chạy thoát.
Sau thất bại ở Trường Bản, Lưu Bị cùng tàn quân rút về Hạ Khẩu, nơi có quân của Quan Vũ và Lưu Kỳ trấn giữ. Tại đây, Lưu Bị đã cử sứ thần đến Giang Đông, liên minh với Tôn Quyền để chống Tào.
Liên Minh Tôn Lưu Chống Tào
Sau khi nhận được thư của Tào Tháo với khí thế áp đảo, Tôn Quyền đã triệu tập quần thần để bàn kế chống giặc. Trong triều đình nảy sinh hai phe chủ hòa và chủ chiến. Phe chủ hòa do Trương Chiêu đứng đầu, dựa vào thế lực hùng mạnh của Tào Tháo để khuyên Tôn Quyền đầu hàng. Phe chủ chiến do Chu Du và Lỗ Túc dẫn đầu, quyết tâm liên minh với Lưu Bị để chống Tào.
Gia Cát Lượng được Lưu Bị cử đến Giang Đông, đã có cuộc khẩu chiến kịch liệt với phe chủ hòa. Ông phân tích rõ thế mạnh yếu của hai bên, khẳng định rằng quân Tào tuy đông nhưng phần lớn là người phương Bắc không quen thủy chiến, và quân Kinh Châu vừa mới hàng, không có ý chí chiến đấu. Cuối cùng, Tôn Quyền quyết định liên minh với Lưu Bị, cử Chu Du làm đại đô đốc, dẫn 3 vạn quân đối đầu với quân Tào.
Kế Hoạch Hỏa Công Của Chu Du
Tại liên quân Tôn Lưu, Chu Du và Gia Cát Lượng đã đồng ý sử dụng kế hỏa công để đánh bại quân Tào. Để thực hiện kế hoạch, Chu Du đã sử dụng khổ nhục kế, cho Hoàng Cái giả hàng Tào Tháo, mang theo thuyền lửa đến doanh trại quân Tào. Trước đó, Chu Du đã dùng kế phản gián, khiến Tào Tháo giết hại hai thủy quân giỏi là Trương Doãn và Sái Mạo, làm suy yếu khả năng tác chiến trên sông nước của quân Tào.
Tào Tháo cho xích các chiến thuyền lại với nhau để quân sĩ không say sóng, có thể tác chiến như trên mặt đất. Tuy nhiên, đây lại là một sai lầm chết người, tạo điều kiện cho kế hoạch hỏa công của Chu Du thành công.
Đại Chiến Xích Bích Bùng Nổ
Đêm ngày 20 tháng 11 năm Kiến An thứ 13 (208), gió đông bất ngờ nổi lên, Hoàng Cái dẫn đầu đoàn thuyền lửa lao thẳng vào trại thủy quân của Tào Tháo. Các thuyền chiến của Tào Tháo bị xích lại với nhau, không thể di chuyển, nhanh chóng bốc cháy dữ dội. Ngọn lửa lan nhanh chóng, thiêu rụi phần lớn chiến thuyền của Tào Tháo, gây ra một thảm họa kinh hoàng.
Quân Tào hoảng loạn, tan tác bỏ chạy. Tào Tháo dẫn tàn quân chạy trốn về Hứa Xương. Trên đường rút lui, Tào Tháo còn bị quân mai phục của Gia Cát Lượng chặn đánh nhiều lần. Tuy nhiên, trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, chi tiết Quan Vũ tha chết cho Tào Tháo tại Hẻm Hoa Dung đã được thêm vào để tăng tính kịch tính và thể hiện lòng nghĩa hiệp của Quan Vũ.
Cục Diện Tam Quốc Hình Thành
Thất bại ở Xích Bích đã khiến Tào Tháo tổn thất nặng nề về quân lực, buộc phải từ bỏ ý định thống nhất thiên hạ. Trận chiến này cũng đánh dấu sự ra đời của cục diện Tam Quốc, khi thế lực của ba tập đoàn Tào Ngụy, Thục Hán và Đông Ngô cùng tồn tại và tranh giành quyền lực.
Tào Tháo sau thất bại ở Xích Bích, về Hứa Xương củng cố chính trị, kinh tế, đặt nền móng cho con trai là Tào Phi xưng đế sau này. Tôn Quyền sau chiến thắng Xích Bích, uy danh lừng lẫy, củng cố địa vị ở Giang Đông, trở thành một thế lực ngang hàng với Tào Ngụy. Lưu Bị, người được hưởng lợi nhiều nhất sau trận Xích Bích, đã có được Kinh Châu, một vùng đất quan trọng để phát triển lực lượng, thực hiện mưu đồ tranh bá thiên hạ.
Trận Xích Bích là một trong những trận đánh nổi tiếng nhất trong lịch sử Trung Quốc, và được tái hiện nhiều lần trong văn học, phim ảnh. Nó không chỉ là một trận chiến quân sự, mà còn là một sự kiện lịch sử quan trọng, tạo nên cục diện Tam Quốc phân tranh, một giai đoạn lịch sử đầy biến động và hấp dẫn.
Tài liệu tham khảo
- La Quán Trung, Tam Quốc Diễn Nghĩa.
- Trần Thọ, Tam Quốc Chí.
- Dịch Cần, Thế Giới Tam Quốc.