Trận Xích Bích không chỉ là cuộc đối đầu nảy lửa giữa Tào Tháo và liên minh Tôn Lưu, mà còn là sân khấu để các chiến lược gia thể hiện tầm nhìn và tài thao lược. Trong phần trước, chúng ta đã phân tích về tương quan lực lượng và hành động của hai phe Tôn Quyền – Lưu Bị. Bài viết này sẽ tập trung vào vai trò của Lỗ Túc, người đã góp phần quan trọng định hình cục diện Tam Quốc sau trận chiến lịch sử này, đặc biệt là chiến lược “xoay trục” đầy táo bạo của ông.
Tào Tháo và Tham Vọng Thống Nhất Thiên Hạ
Tào Tháo, sau khi dẹp xong Viên Thiệu và thu phục Kinh Châu, đang ở đỉnh cao của sức mạnh. Việc ông quyết định tấn công liên minh Tôn Lưu tại Xích Bích là một nước đi đầy tự tin, xuất phát từ mong muốn nhanh chóng bình định thiên hạ. Với 13 châu, Tào Tháo đã nắm giữ 9 châu, các thế lực khác chỉ còn lại một ít địa bàn. Lưu Trương ở Tây Xuyên chỉ như “khuyển giữ nhà”, Trương Lỗ thì yếu kém, Mã Đằng, Hàn Toại ở xa khó ứng cứu. Lưu Bị thì không có căn cứ địa vững chắc, còn Tôn Quyền có vẻ chỉ biết lo giữ mình. Nếu Tào Tháo chọn chiến lược “tằm ăn dâu”, từng bước đánh chiếm và củng cố địa bàn, các đối thủ khó có cơ hội lật ngược thế cờ. Tào Tháo lúc đó đã 54 tuổi, khao khát sớm thống nhất thiên hạ cũng là điều dễ hiểu.
Tuy nhiên, chính sự tự tin thái quá và đánh giá thấp Tôn Quyền đã khiến Tào Tháo mắc sai lầm. Quyết định tấn công thần tốc của Tào Tháo có thể là một nước đi hợp lý với tính cách của ông, nhưng nó lại không phù hợp với tình hình thực tế lúc bấy giờ.
Lỗ Túc và Tầm Nhìn Chiến Lược Vượt Bậc
Chính sự lo ngại về nguy cơ Tào Tháo thống nhất thiên hạ đã thôi thúc Lỗ Túc và Chu Du quyết tâm kháng Tào. Tuy nhiên, Lỗ Túc không chỉ nhìn vào lợi ích trước mắt. Ông nhận thức rõ rằng, nếu liên minh Tôn Lưu tan vỡ, Tào Tháo sẽ dễ dàng tiêu diệt từng đối thủ. Vì vậy, ông chủ trương giữ vững liên minh, đặt Lưu Bị vào tuyến đầu chống Tào.
Lỗ Túc hiểu rõ vị trí địa lý chiến lược của Kinh Châu, nơi được ví như “cái bụng của thiên hạ”. Ông cho rằng, dù Lưu Bị chiếm được Kinh Châu, Tào Tháo cũng không dễ dàng bỏ qua. Một cuộc đại chiến giữa Lưu Bị và Tào Tháo là điều tất yếu, và khi đó, Đông Ngô có thể ngồi yên hưởng lợi thế “ngư ông đắc lợi”. Đây là một tầm nhìn chiến lược sâu rộng, không chỉ tập trung vào việc đánh bại Tào Tháo mà còn tính đến lợi ích lâu dài của Đông Ngô.
Chiến Lược “Xoay Trục” Của Lỗ Túc
Không dừng lại ở đó, Lỗ Túc còn đề xuất chiến lược “xoay trục”, một quyết định táo bạo và khác biệt so với tư duy thông thường. Ông nhận thấy, việc tranh giành Kinh Châu với Lưu Bị không phải là giải pháp tốt nhất. Thay vào đó, ông chủ trương nhường lại việc phát triển địa bàn ở Kinh Châu cho Lưu Bị, đồng thời tập trung lực lượng tấn công phía đông, vào vùng Hợp Phì, mở cánh cửa tiến vào Hứa Lạc.
Chiến lược này của Lỗ Túc mang ý nghĩa vô cùng quan trọng:
- Giảm thiểu xung đột nội bộ: Tránh việc tranh giành đất đai với Lưu Bị, duy trì mối liên minh, tập trung đối phó với Tào Tháo.
- Mở rộng lãnh thổ: Thay vì tranh giành Kinh Châu, tập trung khai thác vùng đất phía đông, tăng cường tiềm lực cho Đông Ngô.
- Tiến công chiến lược: Mở ra hướng tấn công trực tiếp vào trung tâm quyền lực của Tào Tháo ở Hứa Lạc, gây áp lực lớn lên đối phương.
Tuy nhiên, chiến dịch tấn công Hợp Phì của Đông Ngô lại thất bại do dịch bệnh, một yếu tố nằm ngoài dự tính của Lỗ Túc.
Gia Cát Lượng Và Mưu Lược Liên Minh
Gia Cát Lượng cũng hiểu rõ tầm quan trọng của liên minh Tôn Lưu trong việc chống Tào. Ngay từ khi còn ở Long Trung, ông đã xác định đây là quốc sách quan trọng. Tuy nhiên, ông cũng phải tìm cách để phát triển thế lực của Lưu Bị, đồng thời không làm sứt mẻ quan hệ với Đông Ngô.
Việc Lưu Kỳ qua đời đã tạo cơ hội cho Lưu Bị nắm quyền Kinh Châu. Điều này khiến Tôn Quyền và Chu Du không hài lòng. Lỗ Túc đã phải đứng ra hòa giải, đề xuất Lưu Bị mượn Nam quận, hứa sẽ trả lại khi chiếm được đất Thục. Điều này tạm thời xoa dịu mâu thuẫn giữa hai bên.
Sau đó, để thắt chặt liên minh, Lỗ Túc còn chủ trương gả em gái Tôn Quyền cho Lưu Bị. Đây là một bước đi chính trị thông minh, thể hiện sự tin tưởng và thiện chí của Đông Ngô.
Kinh Châu – Điểm Nóng Mâu Thuẫn
Việc Lưu Bị muốn mượn Giang Lăng, một căn cứ địa quan trọng của Đông Ngô tại Kinh Châu, đã làm bùng nổ mâu thuẫn giữa hai bên. Chu Du kiên quyết phản đối, cho rằng Lưu Bị là kẻ kiêu hùng, sẽ không chịu cúi đầu phục tùng mãi. Ông muốn giữ chân Lưu Bị ở Đông Ngô, chờ cơ hội thu phục Kinh Châu.
Tuy nhiên, Lỗ Túc vẫn giữ vững lập trường, ông cho rằng việc cho Lưu Bị mượn Giang Lăng sẽ giúp hai bên cùng hợp sức chống Tào. Ông lập luận rằng, Đông Ngô không đủ sức một mình đối đầu với Tào Tháo, cần phải có sự hỗ trợ từ Lưu Bị.
Cuối cùng, Tôn Quyền cũng phải chấp nhận cho Lưu Bị mượn Giang Lăng, dù trong lòng vẫn còn nhiều nghi ngại.
Kết luận
Trận Xích Bích không chỉ là một trận chiến quân sự mà còn là cuộc đấu trí giữa các chiến lược gia. Tào Tháo, với sự tự tin thái quá và tham vọng thống nhất thiên hạ, đã mắc sai lầm. Lỗ Túc, với tầm nhìn chiến lược vượt bậc, đã đưa ra những quyết định táo bạo và có ý nghĩa quyết định đến cục diện Tam Quốc sau này. Chiến lược “xoay trục” của ông, mặc dù không đạt được thành công ngay lập tức, nhưng đã thể hiện một tư duy khác biệt, không chỉ tập trung vào việc đánh bại đối thủ mà còn tính đến lợi ích lâu dài. Gia Cát Lượng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì liên minh Tôn Lưu, đồng thời tìm cách phát triển thế lực của Lưu Bị.
Sau trận Xích Bích, cục diện Tam Quốc dần được hình thành. Các thế lực đều có những toan tính riêng, và cuộc chiến tranh giành quyền lực vẫn tiếp diễn, tạo nên một giai đoạn lịch sử đầy biến động và hấp dẫn. Mâu thuẫn về Kinh Châu, sau này, vẫn là một yếu tố quan trọng dẫn đến những sự kiện lớn sau này trong Tam Quốc Diễn Nghĩa.