Nếu một thảm họa diệt vong xảy ra, liệu nhân loại có thể tiếp tục tồn tại và phát triển? Câu hỏi này không chỉ là một sự tò mò mà còn là một vấn đề khoa học quan trọng. Bài viết này sẽ khám phá những yếu tố cần thiết để duy trì sự sống của loài người sau ngày tận thế, dựa trên các nghiên cứu khoa học và phân tích chuyên sâu.
Thảm Họa Diệt Vong và Điều Kiện Sinh Tồn
Thảm họa diệt vong có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ chiến tranh hạt nhân, thiên thạch va chạm đến dịch bệnh toàn cầu. Mỗi kịch bản sẽ tạo ra những điều kiện khắc nghiệt riêng biệt. Một cuộc chiến tranh hạt nhân có thể gây ra “mùa đông hạt nhân”, với nhiệt độ giảm sâu và nạn đói lan rộng. Những người sống sót không chỉ phải đối mặt với những điều kiện thời tiết khắc nghiệt mà còn cả phóng xạ. Tuy nhiên, nếu chúng ta gạt bỏ những điều kiện cụ thể này sang một bên và tập trung vào quy mô dân số, câu hỏi đặt ra là: cần bao nhiêu người để duy trì nhân loại?
Dân Số Tối Thiểu và Thách Thức Giao Phối Cận Huyết
Theo Cameron Smith, trợ lý giáo sư khoa Nhân chủng học tại Đại học bang Portland, các thành phố lớn sẽ dễ bị tổn thương nhất khi nền văn minh sụp đổ do sự phụ thuộc vào nguồn điện và thực phẩm bên ngoài. Sau thảm họa, những người sống sót sẽ cần phải tản ra để tìm kiếm tài nguyên.
Smith cho rằng, một quần thể sống sót chỉ vài trăm người sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó thách thức lớn nhất là giao phối cận huyết. Giao phối cận huyết có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, suy giảm sức khỏe và sự đa dạng di truyền. Một ví dụ điển hình là sự sụp đổ của triều đại Habsburg ở Tây Ban Nha, nơi việc kết hôn cận huyết đã dẫn đến những hậu quả di truyền nghiêm trọng.
Khu Trú Ẩn và Biện Pháp Bảo Vệ
Seth Baum, đồng sáng lập và giám đốc điều hành của Viện Rủi ro Thảm họa Toàn cầu, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng các khu trú ẩn để bảo vệ con người trong trường hợp thảm họa toàn cầu. Các khu trú ẩn này có thể cách ly người sống sót khỏi những yếu tố gây hại, ví dụ như đưa họ đến những hòn đảo xa xôi như New Zealand hoặc Australia. Điều này cho thấy, yếu tố quan trọng trong việc tồn tại sau tận thế là một hình thức ẩn náu nào đó, có thể cách ly những người sống sót khỏi những gì đang gây hại cho họ.
Nghiên Cứu về Số Lượng Người Tối Thiểu Để Duy Trì Nhân Loại
Vậy, số lượng người tối thiểu cần thiết để duy trì nhân loại là bao nhiêu? Một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên tạp chí Acta Astronautica do nhà vật lý thiên văn học Frederic Marin chủ trì, cho thấy rằng một phi hành đoàn gồm 98 người là đủ cho một cuộc hành trình dài 6.300 năm đến Proxima Centauri b, một ngoại hành tinh có khả năng sinh sống.
Phi Hành Đoàn và Tính Đa Dạng Di Truyền
Nghiên cứu này cho thấy, phi hành đoàn cần phải có đủ sự đa dạng di truyền. Để đảm bảo điều này, 98 người này phải được chia thành 49 cặp không có quan hệ huyết thống. Điều này rất quan trọng để tránh những hậu quả của việc giao phối cận huyết. Nhóm nghiên cứu đã thực hiện hàng trăm mô phỏng với số lượng thành viên khác nhau và nhận thấy rằng dưới 14 cặp thì nhiệm vụ sẽ thất bại do thiếu sự đa dạng di truyền.
Thử Nghiệm trên Động Vật và Thuật Toán Heritage
Các nhà nghiên cứu cũng đã tham khảo các thử nghiệm trên động vật, cho thấy rằng 25 cặp đôi với kế hoạch sinh sản cẩn thận có thể tồn tại lâu dài. Tuy nhiên, thuật toán Heritage cho thấy, với 25 cặp đôi, 50% phi hành đoàn có thể bị xóa sổ trước khi đến đích do các sự kiện ngẫu nhiên không có lợi. Chỉ khi phi hành đoàn có 98 người (49 cặp), tỷ lệ thành công mới đạt mức tối đa.
Hậu Tận Thế: Những Điều Cần Lưu Ý
Nghiên cứu của Frederic Marin cho thấy rằng, một dân số 98 người có thể duy trì sự đa dạng di truyền và sức khỏe nếu có một kế hoạch sinh sản nghiêm ngặt. Tuy nhiên, môi trường vũ trụ sẽ làm cho tỷ lệ sinh con khỏe mạnh giảm xuống. Bên cạnh đó, các vấn đề về xung đột xã hội khi sống trong một không gian hạn hẹp có thể ảnh hưởng đến thành công của nhiệm vụ.
Đa Dạng Di Truyền và Kế Hoạch Sinh Sản
Để đảm bảo sự tồn tại của nhân loại sau thảm họa, việc nhân giống của những người sống sót cần phải được theo dõi chặt chẽ. Nếu có thể, một nhóm 500 người trên nhiều tàu vũ trụ sẽ là lựa chọn an toàn hơn, đảm bảo sự đa dạng di truyền và giảm nguy cơ rủi ro.
Kết luận
Việc tính toán những khả năng tốt nhất để duy trì sự tồn tại của nhân loại sau thảm họa là một nhiệm vụ quan trọng. Các nghiên cứu khoa học cho thấy rằng, một nhóm nhỏ người có thể duy trì sự sống và phát triển nếu có đủ sự đa dạng di truyền và một kế hoạch sinh sản cẩn thận. Trái đất là ngôi nhà chung của chúng ta và trách nhiệm bảo vệ nó thuộc về tất cả mọi người. Chúng ta hoàn toàn có thể thay đổi hướng đi của cuộc sống trên hành tinh này theo một hướng tích cực hơn.
Tài liệu tham khảo:
- Marin, F., et al. (2018). “Minimum crew size for a multi-generational starship mission.” Acta Astronautica, 149, 110-116.