Bữa tiệc ăn mừng chiến thắng tại Phủ Thành, một sự kiện tưởng chừng như vô cùng vui vẻ, lại trở thành khoảnh khắc Bàng Thống nhìn thấu con người thật của Lưu Bị. Liệu Bàng Thống có thực sự nhận ra Lưu Bị là một ngụy quân tử, hay đó chỉ là một góc nhìn khác về một nhân vật lịch sử phức tạp trong bối cảnh Tam Quốc đầy biến động?
Bàng Thống, cùng với Gia Cát Lượng, được mệnh danh là “Ngọa Long Phượng Sồ”, hai nhân tài kiệt xuất có thể giúp an định thiên hạ. Tuy nhiên, danh tiếng của Bàng Thống không vang dội bằng Gia Cát Lượng, một phần vì ông mất sớm, phần khác do ngoại hình không được ưa nhìn. Ít ai biết rằng, Bàng Thống từng làm mưu sĩ dưới trướng Tôn Quyền, nhưng do Chu Du quá nổi bật nên tài năng của ông không được trọng dụng. Ông chuyển sang phò tá Lưu Bị và ban đầu cũng không được đánh giá cao. May mắn thay, Gia Cát Lượng đã nhìn ra tiềm năng của ông, giúp Bàng Thống một bước lên mây, trở thành quân sư của Lưu Bị.
Khi Lưu Bị mời Gia Cát Lượng xuất sơn, hai người đã cùng nhau bàn bạc về Long Trung đối sách, vạch ra con đường để Lưu Bị có thể giành thiên hạ. Gia Cát Lượng cho rằng, trước hết phải chiếm Kinh Châu rồi mới định Ích Châu, từ đó làm bàn đạp tiến vào Trung Nguyên. Kinh Châu có vị trí chiến lược, là nơi giao nhau giữa phương Bắc và phương Nam. Lưu Trương lúc bấy giờ đang cai quản Ích Châu, Lưu Bị dù mang danh dòng dõi nhà Hán, nhưng vẫn do dự khi muốn chiếm đoạt. Chính Bàng Thống đã đứng ra thuyết phục, cho rằng chiếm Ích Châu là việc nên làm, có thể giúp Lưu Bị thực hiện đại nghiệp phục hưng Hán thất.
Bàng Thống đã giúp Lưu Bị vạch ra ba kế sách để chiếm Ích Châu. Lưu Bị mượn cớ xin quân lương từ Lưu Trương nhưng chỉ được đáp ứng một nửa. Đây chính là thời cơ để Lưu Bị trở mặt. Ông ta tuyên bố mình đánh Lưu Trương vì ích lợi của Ích Châu, rồi nhanh chóng chiếm phủ thành. Sau chiến thắng, Lưu Bị mở tiệc ăn mừng, vui vẻ nói với Bàng Thống rằng hôm nay là ngày vui. Nghe vậy, Bàng Thống liền nhận ra Lưu Bị không phải là người chính nghĩa như mình nghĩ, mà chỉ là một kẻ ngụy quân tử. Ông trách Lưu Bị đang xâm chiếm đất đai của người khác mà lại còn vui vẻ ăn mừng. Bàng Thống nói thẳng ra dã tâm của Lưu Bị. Lưu Bị say rượu, tức giận đuổi Bàng Thống khỏi tiệc, viện dẫn việc Chu Vũ Vương ca hát sau khi hạ Ân Thương, khẳng định rằng mình cũng chỉ là đang hưởng thụ chiến thắng chính đáng.
Tuy nhiên, thực tế là Lưu Bị đã lợi dụng danh nghĩa phục hưng Hán thất để mở rộng thế lực. Việc đánh bại Lưu Trương là một chuyện đáng buồn đối với những người thực sự quan tâm đến nhà Hán, chứ không phải là một chuyện vui. Chính vì vậy, Bàng Thống đã cảm thấy thất vọng và nhận ra bản chất thật của Lưu Bị.
Trong bữa tiệc, Bàng Thống còn ngầm ám chỉ cho Ngụy Diên, một tướng quân dưới trướng Lưu Bị. Ông muốn Ngụy Diên hiểu rằng, ở gần một người giả nhân giả nghĩa như Lưu Bị, cần phải cẩn trọng. Sau khi bị đuổi khỏi tiệc, Bàng Thống không lâu sau được Lưu Bị mời trở lại, nhưng ông không hề tỏ ra biết ơn, mà chỉ im lặng ngồi xuống. Lưu Bị hỏi ông ai là người sai, Bàng Thống đáp rằng tất cả quần thần đều sai. Lưu Bị cười to rồi tiếp tục bữa tiệc.
Từ khoảnh khắc đó, Bàng Thống không còn toàn tâm toàn ý phục vụ Lưu Bị. Ông đã nhìn thấu được con người thật của Lưu Bị, kẻ mà ông cho là chỉ đang lợi dụng lòng tin của mọi người để thực hiện tham vọng cá nhân. Lưu Bị khởi xướng việc đánh Tào Tháo dưới danh nghĩa giúp đỡ nhà Hán, nhưng thực chất chỉ để mở rộng thế lực. Những hành động này khiến Bàng Thống nhận ra, Lưu Bị chỉ là một kẻ ngụy quân tử, không phải là người có thể phò tá để thực hiện đại nghiệp.
Việc Bàng Thống nhận ra bộ mặt thật của Lưu Bị có lẽ là một phần bi kịch của ông. Ông tài giỏi, có tầm nhìn, nhưng lại không thể tìm được một minh chủ thực sự để trao gửi lý tưởng. Cái nhìn thấu đáo của Bàng Thống đã đặt ra câu hỏi: Liệu Lưu Bị có thực sự là một anh hùng, hay chỉ là một kẻ cơ hội biết lợi dụng thời thế? Câu hỏi này vẫn còn là một chủ đề tranh luận hấp dẫn trong những cuộc luận bàn về Tam Quốc Diễn Nghĩa.
Tài liệu tham khảo:
- La Quán Trung. (2018). Tam Quốc Diễn Nghĩa. Nhà xuất bản Văn học.
- Trần Thọ. (2010). Tam Quốc Chí. Nhà xuất bản Khoa học xã hội.