Tào Tháo, một nhân vật lịch sử gây nhiều tranh cãi, không chỉ được biết đến như một nhà quân sự tài ba mà còn là một nhà chính trị có tầm nhìn chiến lược. Bài viết này sẽ phân tích những bài học thành công của Tào Tháo dưới góc nhìn của Kinh Dịch, tập trung vào chiến lược “mượn thế” và khả năng vận dụng linh hoạt các nguyên tắc để đạt được mục tiêu.
Tào Tháo và Nghệ Thuật “Mượn Thế”
Trong Tam Quốc diễn nghĩa, Tào Tháo nổi tiếng với câu nói “phụng thiên tử lệnh chư hầu”. Đây không chỉ là một thủ đoạn chính trị mà còn là một minh chứng cho khả năng “mượn thế” của ông. Tào Tháo hiểu rõ rằng, trong bối cảnh loạn lạc cuối thời Đông Hán, việc nắm giữ danh nghĩa hoàng đế sẽ mang lại lợi thế chính trị to lớn.
Xuất thân của Tào Tháo không quá hiển hách, nhưng gia tộc ông cũng có chút thế lực. Ông được tiến cử làm Hiếu Liêm, nhanh chóng thăng tiến trong triều đình. Tuy nhiên, bước ngoặt lớn nhất của Tào Tháo đến khi Đổng Trác lộng quyền. Thay vì phục tùng Đổng Trác, Tào Tháo quyết định bỏ trốn, xây dựng lực lượng riêng và bắt đầu hành trình mượn thế.
Bước Ngoặt Từ Việc Từ Chối Đổng Trác Đến Phụng Thiên Tử
Việc Tào Tháo từ chối lời mời của Đổng Trác cho thấy sự nhạy bén chính trị và tầm nhìn xa trông rộng của ông. Tào Tháo biết rằng Đổng Trác chỉ là một kẻ phản loạn, sớm muộn cũng sẽ bị lật đổ. Thay vì đi theo con đường của Đổng Trác, Tào Tháo chọn con đường khó khăn hơn: tự xây dựng lực lượng.
Sau khi Đổng Trác bị Lã Bố giết, tình hình chính trị trở nên hỗn loạn hơn. Tào Tháo nhận ra rằng, ai nắm được Hiến Đế sẽ nắm được thiên hạ. Trong khi Viên Thiệu bỏ qua cơ hội này vì cho rằng Hiến Đế vô dụng, Tào Tháo lại nhanh chóng nắm bắt thời cơ, đón Hiến Đế về Hứa Xương.
Quyết định đón Hiến Đế là một bước đi chiến lược cực kỳ quan trọng của Tào Tháo. Nó không chỉ giúp ông có danh chính ngôn thuận để hiệu triệu các chư hầu mà còn tạo điều kiện cho ông củng cố quyền lực và địa vị.
Kinh Dịch Và Triết Lý “Tiến” Của Tào Tháo
Kinh Dịch không chỉ là một cuốn sách bói toán mà còn là một hệ thống triết lý sâu sắc về sự vận động và thay đổi. Trong Kinh Dịch, quẻ “Tấn” tượng trưng cho sự tiến lên, thăng tiến. Tào Tháo đã vận dụng triết lý này một cách tài tình trong sự nghiệp của mình.
Quẻ “Tấn” khuyên người ta phải biết “dụng tích mã phồn thứ, chú nhật tam tiếp”. Điều này có nghĩa là phải biết cách “tích lũy”, “mượn sức”, “tạo mối quan hệ” để tiến lên. Tào Tháo đã áp dụng nguyên tắc này bằng cách “phụng thiên tử” (mượn danh nghĩa hoàng đế), chiêu mộ hiền tài (tích lũy sức mạnh), và tạo dựng mối quan hệ với các quan lại (tạo dựng mạng lưới).
Bài Học Xương Máu Từ Tào Tháo Dưới Góc Độ Kinh Dịch
Ngoài việc mượn thế, Tào Tháo còn cho thấy những bài học quý báu khác:
- Tập hợp trí tuệ: Tào Tháo luôn lắng nghe ý kiến của các mưu sĩ, biết cách tập hợp trí tuệ để đưa ra quyết định đúng đắn. Ông hiểu rõ đạo lý “ba người thợ da giỏi hơn một Gia Cát Lượng”.
- Biến vô dụng thành hữu dụng: Tào Tháo đã biến Hiến Đế, một người không có thực quyền, thành công cụ để củng cố quyền lực của mình. Đây là một ví dụ điển hình cho việc biến bất lợi thành lợi thế.
- Tách biệt mưu lược và quyền hành: Tào Tháo biết cách phân công công việc, giao mưu lược cho các mưu sĩ và quyền hành cho các tướng lĩnh.
- Xây dựng lực lượng độc lập: Tào Tháo hiểu rằng, muốn thành công phải có lực lượng vũ trang của riêng mình.
Kết Luận
Tào Tháo là một nhân vật lịch sử phức tạp, nhưng không thể phủ nhận tài năng và sự thành công của ông. Dưới góc nhìn Kinh Dịch, Tào Tháo không chỉ là một nhà quân sự, chính trị mà còn là một người am hiểu triết lý “mượn thế” và “tiến lên”. Những bài học từ Tào Tháo không chỉ có giá trị trong lịch sử mà còn có ý nghĩa sâu sắc trong cuộc sống và công việc của chúng ta ngày nay.
Tài Liệu Tham Khảo
- La Quán Trung. (2017). Tam Quốc Diễn Nghĩa. Nhà Xuất Bản Văn Học.
- Lý Linh. (2016). Tào Tháo. Nhà Xuất Bản Tri Thức.
- Dịch Học Tinh Hoa. (2018). Kinh Dịch. Nhà Xuất Bản Hồng Đức.