Kính thưa quý vị độc giả, trong dòng chảy không ngừng của cuộc sống hiện đại, dù vật chất có đủ đầy hơn, chúng ta vẫn cảm thấy thiếu vắng những giá trị tinh thần. Những bài học làm người từ cổ nhân, như Khổng Tử và Tào Tháo, vẫn giữ nguyên giá trị, trở thành kim chỉ nam cho cuộc sống bộn bề này. Bài viết này sẽ chia sẻ những đạo lý và triết lý sâu sắc, giúp bạn có cái nhìn mới về nghệ thuật sống và phát triển bản thân.
Đạo lý làm người của Khổng Tử
Khổng Tử (551-479 TCN), người sáng lập Nho gia, được hậu thế tôn xưng là “Vạn thế sư biểu”. Triết lý của ông tập trung vào việc đạt đến cảnh giới của bậc quân tử, thánh nhân, với các giá trị cốt lõi như Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. Những tư tưởng của Khổng Tử vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội hiện đại.
1. Cách làm người của bậc thánh nhân
Khổng Tử nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ chữ tín, lời nói phải đi đôi với hành động. Ông dạy rằng, chữ Hiếu là đạo lý căn bản, và người quân tử phải biết hối lỗi khi sai. Chí hướng của một người phải kiên định, không bị lung lay bởi những yếu tố bên ngoài. Tình bạn cần giữ ở mức thân mật vừa đủ, và lòng khoan dung là một đức tính cao quý.
2. Đạo đối nhân xử thế
Khổng Tử dạy rằng, không chỉ nghe lời người khác nói, mà còn phải quan sát hành động thực tế của họ. Người quân tử cần linh hoạt, không tự phụ, và biết rằng “chí hướng không giống nhau thì không thể kết bạn”. Ông đề cao sự hòa ái, ngay thẳng trong các mối quan hệ, “Dĩ hòa vi quý”, để đạt đến cảnh giới của người tốt nhất, có thái độ sống ung dung, tự tại.
3. Đạo hành xử
Người thông minh biết cách chấm dứt những lời nói vô căn cứ. Không nên khoe khoang, mà phải “nói được làm được”. “Dục tốc bất đạt,” không nên ham lợi ích cá nhân, mà phải hành xử trung thực, lấy nghĩa làm đầu.
4. Sống vui vẻ
Tình cảm phải dạt dào như nước, không nên lo âu. Thay đổi hoàn cảnh không bằng thay đổi chính bản thân mình. Vui vẻ là sự lựa chọn của mỗi người. Người không suy xét tương lai sẽ gặp khó khăn trước mắt. “Hoàng liên vị khổ, chung tầm lạc” – sau những gian khổ, ta sẽ tìm thấy niềm vui.
5. Tu thân dưỡng tính
Hãy để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng người khác, “gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”. Phải trải qua gian nan, thử thách mới biết được phẩm chất đạo đức. Hãy trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của mình.
6. Tài đức vẹn toàn
Chiến thắng nhỏ dựa vào trí tuệ, chiến thắng lớn dựa vào đức hạnh. Người quân tử giúp người khác thành công, kẻ tiểu nhân chỉ mang đến điều ác. “Học, học nữa, học mãi” – học tập là con đường dẫn đến thành công.
7. Tĩnh lặng và kiên trì
Quan sát từ xa, lập chí lớn, kín đáo, ít nói nhưng làm nhiều. Kiên trì mới tạo ra sự khác biệt, và cần hiểu cách thay đổi nguyên tắc một cách linh hoạt.
8. Biết ơn và khiêm tốn
Hiểu thế nào là cảm ơn, mới có thể thành công. Cần tự vấn bản thân mỗi ngày, khiêm tốn, nhẫn nhịn, vì những việc nhỏ có thể ảnh hưởng đến đại cục. Không sợ không có chỗ đứng, chỉ sợ không có năng lực.
Bài học làm người từ Tào Tháo
Tào Tháo (155-220), nhà chính trị, quân sự kiệt xuất cuối thời Đông Hán, là một nhà lãnh đạo tài ba, một văn nhân xuất chúng. Cuộc đời ông đúc kết nhiều bài học sâu sắc.
1. Biết cương biết nhu
Không nên vì thỏa mãn ham muốn nhất thời mà đánh mất lý trí. Biết cương biết nhu, thích nghi với hoàn cảnh, tiến lùi đúng lúc là trí huệ. Tào Tháo không màng danh lợi phù phiếm, mà tập trung vào thực lực.
2. Dũng cảm và thận trọng
Dám nghĩ, dám làm, không chấp khuôn phép mới đạt được thành tựu lớn. Cạnh tranh, hành động tích cực là yếu tố quan trọng dẫn đến thành công.
3. Khổ luyện nội công
Chuẩn bị đầy đủ tinh thần và trí lược mới có thể thành đại sự. Tự tin, nghiêm túc rèn luyện bản thân, lấy bản thân làm gương. Gặp nguy không loạn, gặp biến không sợ.
4. Dùng người và tập thể
Dựa vào sự ủng hộ của tập thể, không dựa vào khuôn mẫu mới có thể phát triển. Tấm lòng khoan dung, tìm người tài trong những kẻ tiểu nhân, kết giao với người giỏi, mới có tầm nhìn vĩ đại.
5. Dự đoán và chuẩn bị
Người có tầm nhìn xa trông rộng cần bắt tay xử lý từ những chi tiết nhỏ nhất. Muốn đạt được nguyện vọng, trước tiên hãy biết cho đi.
6. Thuật lãnh đạo
Loại bỏ những nhân tố bất lợi, thường phạt phân minh, phong cách quản lý linh hoạt. Dù nghi ngờ người, vẫn có thể dùng người.
Kết luận
Khổng Tử và Tào Tháo, một văn, một võ, là những tấm gương lớn cho hậu thế. Họ đều tâm đắc với sự khoan dung, thành tín, lấy thiện đãi người. Muốn thành công, phải biết đặt mình thấp hơn người khác, hướng nội, tìm sai sửa lỗi. Nắm vững những bí quyết này, cuộc đời bạn sẽ không hề vô nghĩa.