Trong dòng chảy bất tận của thời gian, nhân sinh tựa như giấc mộng, cuộc đời ngắn ngủi như bóng câu qua cửa sổ. Làm thế nào để mỗi khoảnh khắc trôi qua đều trở nên ý nghĩa? Làm sao để tâm hồn an lạc, trí tuệ khai sáng? Những câu hỏi này đã được các bậc cao nhân xưa nay trăn trở. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá 6 cảnh giới nhân sinh của bậc cao nhân, được soi chiếu qua lăng kính của Tam Quốc Diễn Nghĩa, để tìm kiếm những bài học giá trị cho cuộc đời.
1. Giữ Tâm Tĩnh Lặng, Sống Điều Độ: Bài Học Từ Gia Cát Lượng
Gia Cát Lượng từng dạy: “Phi đạm bạc vô dĩ minh chí, phi ninh tĩnh vô dĩ trí viễn”. Câu nói này, trích từ “Giới Tử Thư”, là lời răn dạy con trai, Khổng Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đạm bạc và tĩnh lặng. Không đạm bạc thì không thể xác định được chí hướng, không tĩnh lặng thì không thể gây dựng được chí hướng cao xa.
- Vì sao đạm bạc giúp tỏ chí hướng? Bởi lẽ khi con người chìm trong xa hoa, đam mê dục vọng, tâm trí sẽ bị lu mờ, chí hướng cũng vì thế mà tiêu tan. Cứ nhìn những kẻ ham mê tửu sắc, thân tàn ma dại, còn đâu chí khí và tầm nhìn.
- Vì sao tĩnh lặng giúp gây dựng chí hướng? Bởi trí tuệ chỉ có thể nảy sinh trong tĩnh lặng. Tĩnh lặng giúp ta tập trung, cân bằng, thấu đáo, từ đó tầm nhìn rộng mở, chí hướng cao xa, chiến lược chu toàn.
Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, Gia Cát Lượng đã dành nhiều năm ẩn cư tại gò Ngọa Long, giữa núi non xanh biếc, để trau dồi trí tuệ và chuẩn bị cho con đường phò tá Lưu Bị. Đây chính là minh chứng cho thấy tầm quan trọng của việc giữ tâm tĩnh lặng và sống điều độ.
2. Biết Cho Đi, Không Phô Trương: Triết Lý Của Lão Tử Trong Bối Cảnh Tam Quốc
Lão Tử trong Đạo Đức Kinh dạy: “Thiên chi đạo, kỳ du cung dư? Cao giả ức chi, hạ giả cử chi, hữu dư giả tổn chi, bất túc giả bổ chi. Thiên chi đạo, tổn hữu dư nhi bổ bất túc.” Đạo trời là vậy, chỗ dư thì bớt đi, chỗ thiếu thì bù vào. Người đạt đạo biết cho đi, không phô trương thành tích, không màng danh lợi.
Trong Tam Quốc, không ít nhân vật đã thể hiện được tinh thần này. Lưu Bị, luôn nghĩ cho dân chúng, không màng đến lợi ích cá nhân, chính là một ví dụ điển hình. Ông cho đi sự bao dung, lòng nhân ái và nhận lại sự ủng hộ của nhân dân, từ đó xây dựng nên cơ đồ.
3. Sống Khoan Dung, Độ Lượng: Bài Học Từ Các Bậc Quân Vương
Mahatma Gandhi từng nói: “Kẻ yếu không bao giờ có thể tha thứ. Tha thứ là phẩm chất của kẻ mạnh”. Trong Tam Quốc, ta thấy rõ điều này qua hành động của các bậc quân vương. Tần Mục Công, sau khi bị ăn trộm ngựa, không những không trừng phạt mà còn ban rượu ngon. Sở Trang Vương, trong buổi tiệc tối, dù bị đụng chạm đến ái thiếp, vẫn không truy cứu trách nhiệm.
Những hành động này thể hiện lòng khoan dung độ lượng của bậc quân vương, giúp họ thu phục nhân tâm, từ đó xây dựng cơ đồ vững mạnh. Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, sự khoan dung không chỉ thể hiện ở các vị quân chủ mà còn ở những bậc tướng tài như Triệu Vân, người luôn tha thứ cho sai lầm của đồng đội.
4. Giữ Mình Khiêm Tốn, Học Hỏi Không Ngừng: Lời Dạy Của Khổng Tử
Khổng Tử dạy: “Quân tử thực vô cầu bão, cư vô cầu an, mẫn sự nhi thận ngôn, tựu hữu đạo nhi chính yên, khả vị hiếu học dã dĩ.” Người quân tử không màng ăn ngon, ở sang, luôn siêng năng làm việc, thận trọng lời nói, tìm người đạo đức để học hỏi.
Trong Tam Quốc, Lưu Bị luôn giữ thái độ khiêm tốn, lắng nghe ý kiến của người khác, dù là kẻ sĩ áo vải hay kẻ hàng tướng. Ông luôn coi trọng việc học hỏi, từ đó tích lũy được nhiều kiến thức và kinh nghiệm, trở thành bậc minh quân.
5. Sống Từ Bi, Lan Tỏa Yêu Thương: Bài Học Từ Thiền Sư Thích Nhất Hạnh
Thiền sư Thích Nhất Hạnh dạy: “Thấu hiểu nỗi đau của người khác là món quà lớn nhất bạn có thể trao tặng”. Trong cuộc đời, không ai tránh khỏi khổ đau, phiền não. Nhưng nếu ta biết thấu hiểu, sẻ chia, lan tỏa yêu thương, thì cuộc sống sẽ trở nên ý nghĩa hơn.
Trong Tam Quốc, không ít nhân vật đã thể hiện tinh thần từ bi này. Quan Vũ, dù là một vị tướng uy dũng, vẫn luôn thể hiện lòng trắc ẩn với dân chúng. Lưu Bị, luôn quan tâm đến đời sống của người dân, luôn tìm cách giảm bớt gánh nặng cho họ.
6. Sống Tỉnh Thức, Không Làm Điều Ác: Lời Răn Của Đức Phật
Đức Phật dạy: “Không làm điều ác, hãy hành sự thận trọng, hãy làm sạch tâm trí của chính mình”. Sống tỉnh thức là sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc, không để bản thân bị cuốn vào những ham muốn, ảo tưởng, từ đó gây ra những điều ác.
Trong Tam Quốc, nhiều nhân vật đã sa vào con đường tội lỗi vì không sống tỉnh thức, bị tham vọng, danh lợi che mờ mắt. Điển hình như Tào Tháo, người tài giỏi nhưng không thể thoát khỏi vòng xoáy quyền lực, gây ra nhiều tội ác.
Kết Luận
6 cảnh giới nhân sinh của bậc cao nhân không chỉ là những lời dạy suông, mà còn là những bài học sâu sắc, được minh chứng qua những câu chuyện trong Tam Quốc Diễn Nghĩa. Giữ tâm tĩnh lặng, biết cho đi, sống khoan dung, khiêm tốn học hỏi, lan tỏa yêu thương và sống tỉnh thức – đó là những phẩm chất cao đẹp mà chúng ta cần trau dồi, để cuộc sống trở nên ý nghĩa và hạnh phúc hơn.
Hãy cùng nhau suy ngẫm và vận dụng những bài học này vào cuộc sống hàng ngày, để chúng ta có thể bước trên con đường hoàn thiện bản thân, hướng đến những điều tốt đẹp hơn.
Tài Liệu Tham Khảo:
- La Quán Trung. (2010). Tam Quốc Diễn Nghĩa. Nhà Xuất Bản Văn Học.
- Lão Tử. (2010). Đạo Đức Kinh. Nhà Xuất Bản Tri Thức.
- Khổng Tử. (2015). Luận Ngữ. Nhà Xuất Bản Văn Hóa Thông Tin.
- Thích Nhất Hạnh. (2016). Đường Xưa Mây Trắng. Nhà Xuất Bản Hồng Đức.
- Thích Nhất Hạnh. (2017). An Lạc Từng Bước Chân. Nhà Xuất Bản Văn Hóa Thông Tin.
- Nhiều tác giả (2017). Đông Chu Liệt Quốc. Nhà Xuất Bản Văn Học.