Tào Tháo, một nhân vật lỗi lạc trong lịch sử Trung Hoa, nổi tiếng với tài thao lược và khả năng chinh phạt. Trận Quan Độ, nơi ông đánh bại Viên Thiệu với lực lượng quân sự chênh lệch, là một minh chứng điển hình cho tài năng của ông. Tương quan lực lượng khi đó là một thử thách lớn, Tào Tháo chỉ có 4 vạn quân, trong khi Viên Thiệu sở hữu 40 vạn quân, gấp 10 lần. Vậy điều gì đã giúp Tào Tháo giành chiến thắng?
Năm 199, Viên Thiệu chiếm giữ Ký Châu, Thanh Châu và Tinh Châu, nắm trong tay 10 vạn tinh binh cùng một vạn kỵ binh, chuẩn bị tiến quân xuống phía nam. Tào Tháo lúc đó chỉ làm chủ Dự Châu và Duyện Châu, lực lượng mỏng và bị bao vây bởi các thế lực thù địch. Phía bắc có Viên Thiệu, phía tây có Trương Tú và Lưu Biểu, phía đông có Lưu Bị liên minh với Viên Thiệu, phía đông nam có Tôn Sách luôn rình rập. Trong tình cảnh đó, nhiều người bi quan cho rằng Tào Tháo khó lòng giành chiến thắng.
Tuy nhiên, các mưu sĩ của Tào Tháo như Tuân Úc và Quách Gia lại có cái nhìn khác. Họ phân tích điểm mạnh và yếu của hai bên, đưa ra kết luận rằng Tào Tháo có 10 điều hơn Viên Thiệu.
10 Điều Tào Tháo Hơn Viên Thiệu:
- Về Đạo: Viên Thiệu đa lễ, sùng bái hư danh, không thuận theo lẽ tự nhiên. Tào Tháo biết cách tuân theo đạo lý, khiến lòng người quy phục.
- Về Nghĩa: Viên Thiệu hành động trái ngược, không được lòng người. Tào Tháo biết thuận theo lẽ phải, thu phục nhân tâm, từ đó có thể thống quản thiên hạ.
- Về Trị: Viên Thiệu thi hành chính sự lỏng lẻo, không đủ sức răn đe. Tào Tháo chỉnh đốn chính trị nghiêm minh, trên dưới tuân thủ pháp luật.
- Về Độ: Viên Thiệu bên ngoài tỏ ra khoan hòa nhưng bên trong lại đa nghi, không tin dùng người tài. Tào Tháo bên ngoài giản dị, nhưng trong lòng sáng suốt, biết trọng dụng người hiền.
- Về Mưu: Viên Thiệu có nhiều mưu kế nhưng thiếu quyết đoán, thường mắc sai lầm. Tào Tháo có kế sách hay thì thi hành ngay, quyết đoán và linh hoạt.
- Về Đức: Viên Thiệu thích những lời khen tặng, không trọng người thực tài. Tào Tháo đãi người bằng sự chân thành, biết trọng dụng người có công, thu phục nhân tâm.
- Về Nhân: Viên Thiệu chỉ thương xót những người trước mắt, không nghĩ đến đại cục. Tào Tháo biết lo cho thiên hạ, có tấm lòng nhân ái bao trùm, suy tính chu toàn mọi việc.
- Về Minh: Viên Thiệu để thuộc hạ tranh đoạt quyền hành, gây nên sự rối loạn. Tào Tháo biết dùng đạo lý để quản lý thuộc hạ, không nghe lời dèm pha.
- Về Văn: Viên Thiệu không biết phân biệt đúng sai. Tào Tháo dùng lễ đối đãi với người đúng, dùng phép để trị người sai.
- Về Võ: Viên Thiệu thích phô trương thanh thế mà không hiểu cốt lõi của binh pháp. Tào Tháo dùng binh như thần, lấy ít địch nhiều, quân sĩ được cậy nhờ, địch nhân khiếp sợ.
Những phân tích của Quách Gia cho thấy sự khác biệt lớn giữa Tào Tháo và Viên Thiệu không chỉ về lực lượng quân sự mà còn về tầm nhìn, cách hành xử và khả năng lãnh đạo.
Yếu Tố Quyết Định Chiến Thắng:
Ngoài những yếu tố trên, sự quyết đoán, nhanh nhạy và linh hoạt của Tào Tháo trên chiến trường cũng đóng vai trò quan trọng. Ông đưa ra những quyết sách đúng đắn vào thời điểm thích hợp, tận dụng tối đa lợi thế của mình.
Tấm lòng nghĩa khí của Tào Tháo cũng là một yếu tố quan trọng. Khi Tào Tháo gặp nguy khốn ở Quan Độ, nhiều thuộc hạ dao động, thậm chí có thư từ qua lại với Viên Thiệu. Sau khi chiến thắng, Tào Tháo đã ra lệnh đốt hết những bức thư đó, thể hiện sự khoan dung, không so đo hiềm khích và tấm lòng vì đại cục.
Kết Quả:
Chiến thắng tại Quan Độ đã giúp Tào Tháo loại bỏ đối thủ nguy hiểm nhất ở miền Bắc, tiến gần hơn tới mục tiêu thống nhất Trung Nguyên. Viên Thiệu sau khi thất bại đã uất ức mà chết. Trận Quan Độ là một trong những trận chiến kinh điển trong lịch sử Tam Quốc, thay đổi hoàn toàn cục diện chính trị và quân sự thời bấy giờ. Tào Tháo đã chứng minh rằng, sức mạnh không chỉ nằm ở quân số mà còn ở tài trí, sự quyết đoán và tấm lòng của người lãnh đạo.
Tài liệu tham khảo:
- La Quán Trung. (2019). Tam Quốc Diễn Nghĩa. Nhà xuất bản Văn học.
- Trần Thọ. (2007). Tam Quốc Chí. Nhà xuất bản Khoa học xã hội.